STEEDS MEER AUTO OP LAS VEGAS CONSUMER ELECTRONICS SHOW

FOCUS OP SPRAAKBEDIENDE AUTO-PILOTS EN ADAS-TECHNIEK IN NAVERKOOP

Onze samenleving verandert snel en de klaagzang om adequate mobiliteitsvoorziening klinkt luider. We zitten dagelijks gevangen in tergende verkeersopstoppingen en ieder jaar wordt in Las Vegas, NV (USA) aangetoond dat het zo niet verder kan. Op een internationaal gereputeerde elektronicabeurs nog wel: een topontmoeting van elektronica- en softwaregiganten, waar ook automotive professionals in toenemende getale opduiken. Omdat stilaan beseft wordt dat de auto van de toekomst evolueert naar een platform van het genre individuele, multimediale mobiliteitsbeleving. Waardoor de Consumer Electronics Show in Las Vegas een onvermijdelijke 'place to be' en absolute 'must' voor automotive professionals werd.

NOODGEDWONGEN AANDACHTSVERLEGGING

CES Las Vegas levert de auto-industrie het bewijs van een noodgedwongen aandachtsverlegging. Gedwongen door een veranderde maatschappij die dringend aangepaste mobiliteitsvoorziening behoeft. Gerenommeerde autoconstructeurs prefereren deze elektronicabeurs intussen als het nieuwe uitstalraam om prototypes, ontwerpstudies, toekomstvisie of recentste technologie in wereldpremière te presenteren. Daarmee het traditionele 'uitstalraam' van doorgaans met te veel glitter en glamour omlijste autobeurzen de rug toekerend. Trouwens, de op CES aangekondigde noviteiten hebben veelal nog weinig - of van langsom minder - te maken met datgene wat men zich vandaag bij de omschrijving van auto nog kan voorstellen.

HET NIEUWE AUTOMOTIVE TRAJECT

Mark Pecqueur, docent en onderzoeksleider autowetenschappen aan de Thomas More Hogeschool én lid van de Europese adviescommissie (SAE - Society of Automotive Engineers) is al enkele jaren een trouwe bezoeker van het CES-treffen in Las Vegas. Best geplaatst bijgevolg om dit verhaal evident te helpen kaderen. Hij mocht vaststellen hoe CES zich aanvankelijk louter focuste op consumerelektronica. Waarbij er weinig aandacht heerste voor de automotive impact. Op uitzondering dan van stuurelektronica voor elektrische laadsystemen, intelligente laadpalen, autoradio's of gps navigatietechnologie. Drie jaar geleden werd alsmaar duidelijker dat CES vooral voor de internationale autobedrijvigheid een specifiek traject kon vormen. Intussen is de CES-automotive-inbreng zowat geëxplodeerd. Aangewakkerd uiteraard door nieuwe fenomenen zoals o.m. autonome of zelfrijdende auto's. Naast didactische presentaties kunnen toeschouwers in 'echt' kennismaken met autonoom autorijden. Doorheen de drukke straten van Las Vegas. Waarna de meest fanatieke twijfelaar proefondervindelijk de onnoemelijke mogelijkheden van het autorijden op automatische piloot mag vaststellen. Waarna die twijfelaar meestal tot eerlijk toegeven is genoopt: de autonoom rijdende auto is geen toekomst, hij bestaat.

Net terug van CES 2019 verklaart Mark Pecqueur onze redactie dat Las Vegas dit jaar echter meer (dan autonoom rijdende auto's) in petto had. Want de automatische piloot wordt alsmaar intelligenter, de elektrische aandrijving wordt energiezuiniger, slimme laadsystemen nog slimmer en de grids nog intelligenter. Het zijn trouwens die zelfredenerende elektrische netwerken die ernstige energieproblemen moeten helpen voorkomen. Hoe meer e-voertuigen, hoe meer elektrische energie. Een contradictie dus op die plaatsen waar het groeiend aantal e-voertuigen moet 'getankt' worden uit e-netten die - zoals in onze gewesten - vandaag en zonder e-auto's al dreigen uit te vallen …

De auto van morgenis niet langer een auto

In deze snel veranderende wereld lijken de toekomstplannen die we gisteren maakten, vandaag al voorbijgestreefd, zo leren we op CES 2019. De in 2018 gepresenteerde technologie toont zich dit jaar niet enkel efficiënter en slimmer … in enkele gevallen lijkt die zelfs overbodig geworden. Terwijl de zelfrijdende auto alsmaar 'bijleert', stonden in Las Vegas 2019 prototypes en toekomstvisies in de schijnwerpers die - ook volgens Pecqueur - steeds minder hebben van de auto zoals we die vandaag kennen. Dat bewijst volgens Pecqueur dat de toekomstige auto gevoelig zal verschillen van de auto zoals we die nu een eeuw kennen. In de toekomst verwordt de 'Heilige Koe' tot een platform van het genre multimediale mobiliteitsdienst. Zelfrijdend, elektrisch aangedreven en 'verblijvend' in een levensruimte waarin de inzittenden zich multimediaal kunnen uitleven of nuttig kunnen bezighouden.

Vanuit deze stelling wordt de 'auto' als hebbeding bijkomstig. Vooruitziende constructeurs hebben dat begrepen. Want - en dat is uiteraard minder leuk voor autobouwers - de merknaam wordt daarmee weinig relevant. Hoe moeilijk dat ook valt, grote autofabrikanten zijn 120 jaar ijverig doende geweest met 'branding' … En net dat zal weldra van veel minder belang worden. Mark Pecqueur klinkt resoluut: automerken die zich, die ongunstige perspectieven ten spijt, toch blijvend willen profileren, zullen dus niet meer zonder CES Las Vegas kunnen. Iedere automotive manufacturer, OEM of toeleverancier die technologische projecten wil introduceren, zal dat niet meer kunnen zonder het mondiale uitstalraam van CES, aldus Pecqueur.

De op CES aangekondigde noviteiten hebben veelal nog weinig te maken met datgene wat men zich vandaag bij de omschrijving van een autonog kan voorstellen 

Focus

Pecqueur ziet in Vegas 2019 gigantisch interessante technologieën en oplossingen verschijnen die op korte termijn de complete automotive markt resoluut onderuit kunnen halen. Een groot aantal daarvan zitten geïntegreerd in conceptstudies. Op CES 2019 waren dat o.m. de spectaculaire BMW Vision iNEXT en Mercedes Vision Urbanitec. Nadere toelichting van alle nieuwigheden zou ons te ver leiden. Daarom beperken we ons qua conceptstudies tot een korte belichting van die Urbanitec, een autonoom rijdende EV-bestelwagen die - naargelang de versie - ook tot twaalf personen kan vervoeren. Camera's en sensoren verkennen de Urbanetic-omgeving. Actieve communicatie met andere verkeersdeelnemers gebeurt met geprojecteerde lichtsignalen, bewegende hologrammen of audioboodschappen. De Urbanetic berekent altijd de efficiëntste route en houdt uiteraard voortdurend rekening met de actuele verkeersomstandigheden en gebruikersgewoontes.

Omdat het CES-aanbod aan nieuwe technieken en toepassingen zo omvangrijk is, leek het ons verstandig deze bijdrage te beperken tot twee facetten die zowat de rode draad vormden tijdens Las Vegas 2019. Efficiënt omdat de autoprofessional al snel en specifiek met betreffende onderwerpen te maken zal krijgen.

ADAS-TECHNOLOGIE VOOR NAMONTAGE

Advanced driver-assistance systems (ADAS), zeg maar de basis van de autopilottechnologie vormden tot vandaag in hoofdzaak een OEM-aangelegenheid. Maar, zoals we dat ook opmerken met de VPA-technologie (virtual personal assistants) (n.v.d.r.: de tweede rode draad doorheen dit CES-verhaal) zijn autoconstructeurs snel geneigd om zowel architectuur (hardware) als software voor iedere systeemfunctie en alle bijhorende dienstverleningen in handen te geven van gespecialiseerde, doorgaans niet-automotive-specifieke partners en toeleveranciers. Dat er naast die gespecialiseerde toeleveranciers ook niet-automotive-OEM's zouden ontstaan die compleet geïntegreerde ADAS-ontwerpen ontwikkelen en commercialiseren, was voorspelbaar.

Tot vorig jaar was hiervan nauwelijks sprake, stelt Pecqueur. Dit jaar zagen we meerdere dergelijke bedrijven - vooral uit Korea en Taiwan - die ADAS in aftermarket aanbieden. Bedrijven die geen les hoeven te krijgen in elektronica. We zien zelfs toepassingen waarin zelf ontwikkelde en gebouwde integrated circuits (IC's, processoren) opduiken. Het vervolg van dit verhaal laat zich raden, zo gaat Pecqueur verder. Want de systemen die zo op de markt verschijnen zullen het in eerste instantie mogelijk maken om auto's die (nog) niet over ADAS-technologie beschikken, dat na namontage wel hebben. Voorlopig nog wettelijk en zonder beperking, voor zolang het aftermarket-ADAS-technologie betreft die enkel waarschuwt … niet ingrijpt.

ADAS-weetjes

Een korte herhaling: ADAS-oplossingen - ook wat naverkoop betreft - assisteren de bestuurder in het streven naar een veiliger en energiezuiniger rijgedrag. Opmerkelijk is alvast dat ook de aftermaket ADAS-systemen bedacht worden met (convolutional neural network) of CNN gebaseerde 'deep learning technology' wat (naar voorbeeld van OEM-montages) adequate detectie en snellere waarschuwing garandeert. ADAS in naverkoop voorziet ook in applicaties die het rijgedrag kunnen analyseren, noodoproepen mogelijk maken, voertuigdiagnoses activeren, onderhoudschema's opvolgen of DTG-functies (digitale tachograaf) kunnen activeren. Tot de belangrijkste ADAS-functies van deze namontage-ADAS-systematica rekenen we LDWS (lane departure warning), FCWS (forward collision warning), UFCW (urban forward collision warning), HMWS (headway monitoring warning) en PCWS (pedestrian collision warning).

AUTOMOTIVE GERELATEERDE VPA-TECHNOLOGIE 

Virtuele assistenten zijn – of zullen dat in toenemende mate worden – onze nieuwe dienaars. Het zijn softwaregepersonaliseerde onzichtbare robots die ons bijstaan in het uitvoeren van de meest uiteenlopende handelingen en taken. Virtuele assistenten kunnen de menselijke stem interpreteren en antwoorden met gesynthetiseerde stemgeluiden. Men kan vandaag al met virtual personal assistant (VPA) een taxi bestellen, een tafel in een restaurant reserveren, afspraken inplannen in zijn/haar agenda, het licht of huishoudtoestellen in- of uitschakelen, thermostaten instellen, wekkerradio’s instellen enz.

Het tegendeel zou verbazen maar VPA's zijn vandaag al actief in automotivegerelateerde taakondersteuning: voor het instellen van het navigatiesysteem of het vragen naar extra informatie via het internet. Waar vind ik het dichtstbijzijnde tank- of laadstation, waar tank ik het voordeligst, wat zijn de weersverwachtingen, waar op mijn berekende route zit het verkeer in de knoop, waar vind ik vacante parkeerruimte …Virtuele assistenten zijn - of zullen dat in toenemende mate worden - onze nieuwe dienaars. Het zijn softwaregepersonaliseerde onzichtbare robots die ons bijstaan in het uitvoeren van de meest uiteenlopende handelingen en taken. Virtuele assistenten kunnen de menselijke stem interpreteren en antwoorden met gesynthetiseerde stemgeluiden. Men kan vandaag al met virtual personal assistant (VPA) een taxi bestellen, een tafel in een restaurant reserveren, afspraken inplannen in zijn/haar agenda, het licht of huishoudtoestellen in- of uitschakelen, thermostaten instellen, wekkerradio's instellen enz.

Ook deze VPA's manifesteerden zich als een rode draad doorheen de Consumer Electronics Show 19. Omdat in alsmaar meer vakdomeinen stemgestuurde systemen en dito interfacing voorkomen. Dit zowel op industrieel als huishoudelijk en - in toenemende mate - ook automotive vlak.

CES 2019 exposeerde gigantisch interessante technologieën en oplossingen die op korte termijn de complete automotive markt resoluut onderuit kunnen halen

700 miljoen softwareplatformen

Apple, Google, Android Automotive, Microsoft, Amazon Alexa, Enda. Allen doen ze beroep op virtuele assistentie. Enda is bv. een spraakassistent die het communiceren met en in voertuigen mogelijk maakt. Siri is een gekende, virtuele assistent voor de mobiele besturingssystemen iOS, tvOS, watchOS, HomePod en macOS. Siri en andere zogeheten VPA's winnen aan populariteit in voertuigen. Geschat wordt dat tegen 2024 zowat 700 miljoen van dergelijke softwareplatformen in nieuwe voertuigen in dienst zullen zijn.

VPA-FORMATEN

Embedded VPA

Indien SRS- (speech recognition system) en NLU-software (natural language understanding) deel uitmaken van het voertuig, spreekt men van 'ingebedde' VPA. Hierbij wordt beroep gedaan op de on-boardtelematica en dan functioneert deze VPA volgens alle in het voertuig geldende protocols m.b.t. tot computercontext en telecommunicatie. Ingebedde VPA's gebruiken lokaal opgeslagen data voor vlugge verificatie van het gesproken wachtwoord (“Alexa", “Hey Siri", “OK", “Google", “Hey Mercedes" etc.) of voor activering van de meest gebruikte functies in de wagen. Waarbij we o.m. denken aan de HVAC-commando's (heating, ventilation en airco). Voor de meer complexere opdrachten zoals het controleren en commanderen van een smartphone of het POI-zoeken (points of interest) wordt veelal beroep gedaan op de 'cloud'. Google Assistant en Amazon Alexa zullen weldra de eerste 'ingebedde' toepassingen kunnen aanbieden. Verwacht wordt dat tegen 2024 12 miljoen personenwagens en lichte bestelwagens met 'ingebedde' VPA's op de baan zijn.

Smartphonegeïntegreerde VPA

Zoals de markt vandaag al doet aanvoelen - en marktstudies vooropstellen - wordt de smartphonegeïntegreerde VPA 'by far' de meest prominente, persoonlijke assistant. Verwacht wordt dat in 2024 300 miljoen voertuigen de smartphonegeïntegreerde VPA aan boord zullen hebben. Deze VPA's krijgen via enkele in het voertuig geïntegreerde microfoons toegang tot de on-board VR (voice recognition). Spraaktoegang via de smartphonemicrofoon wordt in steeds meer toepassingen mogelijk.

Device-to-car VPA

Met deze VPA-toepassing kunnen - vanuit de woonkamer en via toestellen die spraakopdrachten begrijpen (middels Amazon Echo of Google Home) - spraakbevelen naar het voertuig gezonden worden. Volgens IHS Markit zullen in 2024 zowat 40 miljoen voertuigen van dergelijke, uit de woonkamer en met spraaktechnologie te bevelen, VPA's gebruikmaken.

BESLUIT

Zoals Mark Pecqueur duidelijk maakt naar aanleiding van de recente ADAS-aftermarket-evoluties: autoconstructeurs die begaan zijn met hun toekomst, hebben vandaag meer dan één reden om zich zenuwachtig te maken. Op het vlak van de spraakbediende, persoonlijke assistenties is dat niet anders. Siri, Google Assist en Alexa maken de autoconstructeur minder belangrijk in de verdere ontwikkeling van zijn producten. En laat ADAS en spraaktechnologie nu net 'vakdomeinen' zijn die mee de toekomst van de auto zullen bepalen ... 

Met dank aan Mark Pecqueur

Foto's Mark Pecqueur, BMW, Mercedes