Welke batterij kiezen voor welk bedrijfsvoertuig?

Vaak creëert aanbod de vraag, maar inzake batterijen voor bedrijfsvoertuigen lijkt het net andersom te zijn. Doorheen de jaren werden de toepassingen binnen en rond voertuigen waarvoor batterijstroom nodig is talrijker. Er was de veeleisendheid van start-stopsystemen, oplaadnoden, coolingsystemen e.d. Wat trucks betreft is men zelfs gaan spreken over een heuse hotelfunctie. Krachtiger betekent echter ook duurder, en het samenspel tussen beide ligt aan de basis van de juiste keuze.

Bedrijfsvoertuigen; het is een vlag die een brede lading dekt, van klein naar groot en van licht naar zwaar. En dat creëert andere behoeftes op het vlak van batterijen. Zeker naar vrachtwagens toe is de lat doorheen de jaren hoger gaan liggen. Batterijen dienen nu eenmaal om zoveel meer dan het doen starten en rijden van het voertuig. Uit onderzoek blijkt dat vrachtwagens gemiddeld zo'n 145.000 km per jaar afleggen. Vaak betekent dit ook dat chauffeurs soms tot vijf nachten onderweg zijn. En moderne trucks zijn nu eenmaal uitgerust met tal van comfortfuncties voor die chauffeurs. Of het nu gaat over het verwarmen of koelen, het opladen van tablets of telefoons of nog het doen functioneren van koelkast of oven, telkens wordt op het vermogen van de batterij beroep gedaan. En dan hebben we het nog niet over de start-stop tijdens het rijden. Zelfs bij stationair gebruik leveren batterijen stroom en krijgen ze te maken met frequente laad- en ontlaadcycli.

Verschuiving locatie

Een andere evolutie is de plaats waar batterijen in de bedrijfsvoertuigen geplaatst worden. Er doet zich een duidelijke tendens voor om die dichter bij de achteras te bevestigen. Enkele jaren geleden was dat steevast ter hoogte van de cabine, alleen is die doorheen de jaren op het chassis verschoven. Hierdoor worden de accu's ook trillingsgevoeliger. Uit onderzoek is immers gebleken dat deze mechanische belasting een van de belangrijkste reden voor de uitval van een batterij is. Het is een gegeven dat fabrikanten voor uitdagingen plaatst.

Soorten batterijen

Standaard batterij

Er zijn verschillende benamingen voor deze 'natte' of semi-tractiebatterij, maar het principe blijft hetzelfde. Stroom wordt aanvankelijk via een chemische reactie opgewekt. Chemische stroom wordt in een batterij m.a.w. omgezet in elektrische stroom. Ruim de helft van de gebruikte batterijen in de ruime automotive zijn van dit type.

AGM

Het grote verschil met de natte batterij is dat bij die eerste de elektrolyt zich in de batterij zelf bevindt. Er wordt ook met een zuur gewerkt. Bij AGM-batterijen (wat staat voor Absorbant Glass Mat) is dat zuur in de glasmat geabsorbeerd. De microvezelglasmat wordt zo gebruikt voor het filteren van het zwavelzuur. Kijken we naar de prestaties, dan is een markant verschil dat een AGM-batterij dieper ontladen kan worden. Waar dit bij een gewone batterij aan 50% zit, zal dit in het geval van AGM-technologie tot 60% en zelfs 70% kunnen toenemen. Sommige zijn in staat zo'n debt of discharge van 80% te bereiken. Anders gezegd: je kan meer stroom over een langere periode uit de batterij laten wegtrekken.

Ander punt van onderscheid zijn de cycli. Wanneer de ontladingen in een gewone batterij tot pakweg 175 beperkt zijn, zal dat bij een AGM-type mogelijk het dubbele bedragen. Dit heeft gevolgen voor de levensduur van de batterij. En dan is er de prijs natuurlijk: niet verwonderlijk dat die hoger ligt, maar dit wordt gecompenseerd door precies die verhoogde levensduur. Ze zal ook beter tegen trillingen bestand zijn. De AGM werd ontwikkeld om de uitdagingen van morgen aan te kunnen, wat gebeurt door meer kracht te geven voor een zelfde oppervlakte. Doorgaans zijn ze ook lichter dan het klassieke alternatief. Ze kunnen ook beter tegen lage temperaturen.

Er zijn wel nadelen aan verbonden, ze kunnen dan weer slechter tegen hoge temperaturen, precies omdat er geen liquide materie in zit. En als ze overbelast worden, heeft dat vergaande repercussies op hun levensduur.

EFB/ECM

Omdat de prijs als dé handicap van AGM-batterijen wordt beschouwd, werd een tussencategorie ontwikkeld. Dan hebben we het over EFB (Enhanced Flooded Battery) of ECM (Enhanced Cycling Mat) batterijen, een doorontwikkeling van de standaard natte batterij. Als toevoeging wordt een vezelmat tussen de seperator en de plaatrasters geplaatst. Het plaatmateriaal heeft ook een hogere densiteit. Door deze ingrepen verkrijgt men een batterij die een grotere laad- en ontlaadcapaciteit heeft dan een standaardbatterij, weliswaar niet zo vermogend is als een AGM, maar dan weer goedkoper uitvalt.

Andere technieken?

Men zou kunnen denken aan lithiumbatterijen, maar dat deze hun weg zullen vinden naar bedrijfsvoertuigen in de brede zin van het woord is lang niet zeker. Men ziet toepassingen in bussen. Maar, zo blijkt uit navraag, deze werken met 24 V-systemen, anders dan de gangbare 12 V. Uit die hoek wordt m.a.w. weinig verwacht.

Hoe kiezen?

Hoe nu een goede batterij kiezen? Hier blijkt één belangrijke vuistregel te bestaan: nagaan hoe het voertuig in kwestie gebruikt wordt. Eerst wordt de behoefte in kaart gebracht, vervolgens een keuze gemaakt. Aansluitend op de geschikte batterijkeuze, nog even aandacht voor voertuigen die uitgerust zijn met start-stopsystemenen. Kiezen voor AGM of EFB lijkt erg belangrijk te zijn. De belasting van de batterij door dergelijke systemen is namelijk gevoelig groter. Heel frequent wordt ze immers aangesproken energie te verschaffen, ook al is dit voor microcycli. Bij 'gewone' batterijen kan dit voor gevolg hebben dat de cellen waar het zuur het meest geconcentreerd is aangetast worden. EFB en AGM kunnen dit verhinderen. Bij EGM door door de platen extra te beschermen en in het geval van AGM de elektrolyt die helemaal ingekapseld is.

Toekomstverwachting

De line-up voor de komende jaren, en dan hebben we het over een periode van vijf tot mogelijk tien jaar, ligt vast. De trend dat AGM-batterijen terrein zullen winnen, zal zich verder zetten. Klassieke batterijen tekenen vandaag nog voor meer dan de helft van alle batterijen die over de toonbank gaan. Verwacht wordt dat dit onder de helft gaat zakken, terrein dat grotendeels door de AGM ingenomen zal worden.

M.m.v. Bosch, Exide, Hefra en Midtronics

Een trigger voor batterijtechnologie
Zoals geschetst werd het batterijlandschap de voorbije jaren met een aantal uitdagingen geconfronteerd. Maar misschien de grootste is wel de behoeftes die de e-mobiliteit vergen. Elektrische bestelwagens, maar nu ook elektrische trucks, hebben de lat beduidend hoger gelegd. Wat opvalt bij die full electric vrachtwagens is hun prijs, soms verschillende keren duurder dan een standaard dieselvoertuig. In belangrijke mate, zo blijkt, is dit een gevolg van de ontwikkelde batterij die nog niet in voldoende grote getale geproduceerd wordt om de prijs te drukken. Tegelijk is de autonomie een draak van een uitdaging. Leveringen in de binnenstad is één zaak en vaak haalbaar met een elektrische vrachtwagen, maar langere afstanden overbruggen lijkt nog (verre) toekomstmuziek.