Professionele aircoreiniging: cruciaal voor auto en gezondheid
Toegewijde systemen voor het gehele jaar
Airconditioning in de wagen biedt tal van voordelen: de ruiten blijven condensatievrij, wat de zichtbaarheid alleen maar ten goede komt, en aangename temperaturen in het interieur houden de chauffeur alert. Dergelijke systemen vergen echter regelmatig onderhoud om de wagen een gezonde en aangename plek te houden voor alle inzittenden. Wat nu juist de gevaren van slecht onderhoud en de oplossingen hiervoor zijn, wordt in dit artikel besproken.
Broeihaard
Allerhande bacteriën, waaronder legionella, schimmels en andere micro-organismen, industriële luchtvervuiling, uitlaatgassen, nicotine en pollen nestelen zich na verloop van tijd in de airco. Bij het gebruik van de wagen worden deze verontreinigingen door het airconditioningssysteem in het voertuig geblazen en ingeademd door de passagiers. Uit onderzoek blijkt dat lucht die via een vervuilde airco geblazen wordt, tot vijf keer vuiler is dan de buitenlucht. Een goed werkende airco zal geen extra verontreiniging de lucht insturen, maar daarentegen net partikels uit de lucht zuiveren, via de pollenfilter en de verdamper.
De aircoverdamper in de wagen is dus een uitermate geschikte voedingsbodem voor de wildgroei van bacteriën, gisten en schimmels. Die zijn verantwoordelijk voor de al te herkenbare muffe lucht in een wagen. Behalve de onaangename reuk zijn veruit de meeste schimmelsporen allergeen, waardoor de inzittenden hinder kunnen ondervinden van allergische reacties, zoals verkoudheid, geïrriteerde luchtwegen en tranende ogen. Mensen met astma kunnen zelfs geconfronteerd worden met een verergering van hun klachten. Wie in een afgesloten auto zit, ademt 70 liter lucht in per minuut. De kwaliteit van de binnenlucht is dus maar beter optimaal.
Vervanging filter
De interieurfilter (beter bekend als pollenfilter) draagt in normale omstandigheden bij tot een propere lucht, maar een laattijdige vervanging kan ervoor zorgen dat de vuilpartikels weer in de wagen terechtkomen. Bovendien kan een onoordeelkundige vervanging er eveneens voor zorgen dat vervuiling na een heropstart het interieur weer binnendringt. Met andere woorden: een goede aircoreiniging pakt zowel de verdamper als de omgeving van de pollenfilter aan.
De aircoverdamper is een voedingsbodem voor bacteriën, gisten en schimmels
Veruit de meeste garagebedrijven bezitten de nodige kennis om service te bieden aan aircosystemen. Elke wagenfabrikant heeft verschillende onderhoudsintervallen en/of voorschriften voor het door hen geplaatste aircosysteem. Er wordt wel degelijk rekening gehouden met vervuiling van het systeem, maar dat alleen in de vorm van stof, pollen, roet en/of verbrandingsgassen. Daarom wordt bij nagenoeg elke onderhoudsbeurt de interieur/pollenfilter vervangen.
De filter wordt dus best eenmaal per jaar vervangen. Bovendien bestaan er verschillende soorten filters. Zo zijn er filters die actieve koolstoffen bevatten en zo beter de slechte geuren tegenhouden. Er bestaan ook filters met anti-allergenen, wat vooral interessant kan zijn voor mensen met allergieën of voor kinderen.
Tevens wordt er rekening gehouden met vocht dat mogelijk op de verdamper kan condenseren, zodat alle aircosystemen uitgerust zijn met een afwateringsleiding die tot buiten de wagencarrosserie leidt. Bij warm weer is deze afwatering zichtbaar als de 'plas' onder de wagen.
Microbiologie en seizoenen
Waar wagenfabrikanten nog onvoldoende rekening mee houden, is de integratie van de microbiologische vervuiling (in de vorm van bacteriën, gisten en schimmels) in het onderhoudsschema. Het is dan ook aan de gespecialiseerde bedrijven die zulke reinigingsproducten op de markt brengen om de garagebedrijven proactief te ondersteunen en te begeleiden om de wagen van hun klant af te leveren met een gezond en fris interieur.
Al te vaak blijkt dat er alleen in de zomermaanden aandacht besteed wordt aan het aircosysteem. Een airconditioningssysteem doet echter meer dan enkel maar de lucht koelen wanneer het warm is. Zo zorgt het bijvoorbeeld ook voor een constant en droog klimaat in de wagen, en dat het hele jaar door. Een goed merkbaar voorbeeld in natte periodes is het condensvrij houden van de ramen.
De filter wordt best eenmaal per jaar vervangen
Als wagenbezitters zich slechts één keer per jaar bij hun garage aanmelden en als dit nu net tijdens de herfst- of wintermaanden is, dan is de kans heel reëel dat het aircosysteem te weinig of helemaal nooit wordt gecontroleerd of gereinigd. Garagehouders dienen hierop bedacht te zijn en hun klant erover te informeren dat aircoservice het hele jaar door van groot belang is, net als al het andere wagenonderhoud.
Reiniging
Doortastend
Wanneer een wagenbezitter bij de garagehouder aanklopt met de mededeling dat het, bijvoorbeeld, ruikt naar natte sokken in zijn wagen, is het mogelijk om deze muffe, vieze geur te maskeren met een luchtverfrisser. De praktijk wijst echter uit dat die de muffe geur maar kortstondig camoufleert en bacteriën ongemoeid laat. Als de oorzaak werkelijk aangepakt moet worden en het aircosysteem vakkundig gereinigd, dient men aan de slag te gaan met een product dat enkel daarvoor ontwikkeld en op veiligheid getest werd én wettelijk goedgekeurd is.
Daarom opteert men het best voor een effectief onderhoudsproduct dat ook de verdamper (de bron van de besmetting) reinigt en daarmee bacteriën, gisten en schimmels verwijdert. Helaas pretenderen heel veel producten dat hun product aircosystemen reinigt, terwijl ze alleen maar luchtjes maskeren.
Om een doeltreffende reiniging te krijgen, wordt bij voorkeur de pollenfilter verwijderd en het airconditioningssysteem behandeld volgens het gebruiksvoorschrift van de fabrikant van de aircoreiniger. Zelfs bij een pollenfilterwissel is het zinvol om de omgeving van de pollenfilter (de pollenfilterbehuizing en de aangrenzende kanalen) te reinigen, of sterker nog, te desinfecteren, zodat achtergebleven resten geen kans krijgen om tot in het interieur te raken.
Gecertificeerd
Aanbevolen wordt om tijdens het airco-onderhoud te reinigen met een adequaat product, bij voorkeur een van de drie wettelijk door het Nederlandse Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) goedgekeurde aircoreinigers. Verder zijn vooral NSF, TÜV of SGS belangrijke organen die certificaten uitreiken.
Met deze producten worden de bron van de besmetting, de verdamper, en alle aangesloten luchtkanalen grondig gereinigd en worden schadelijke micro-organismen geneutraliseerd. Alleen deze gespecialiseerde producten zijn getest en beoordeeld, en voor monteurs en inzittenden veilig bevonden en vaak voorzien van een lekker geurtje.
OZONREINIGING
Met een ozonmachine annex vernevelaar worden vooral hardnekkige geuren bestreden. Niet alleen muffe geuren, ook rokerslucht en hondengeur kunnen er effectief mee bestreden worden. Bij een behandeling wordt gedurende een aantal uur een ozongenerator in de wagen geplaatst. Dit toestel zal zuurstofdeeltjes (O2) deels omzetten in ozon (O3). Die stof heeft de eigenschap om zich te hechten aan micro-organismen, zoals virussen, schimmels en bacteriën. Na neutralisatie vallen die uit elkaar in CO2 en water, en is de klant verlost van de geur die ze verspreiden.
De wagen moet wel een tijd luchten voor hij weer gebruikt kan worden, want ozon inademen is niet gezond. Het interieur moet ook gereinigd worden om de restanten weg te nemen. De methode heeft dus vooral het verwijderen van geuren tot doel, maar richt zich minder op hardnekkige vuilophopingen in het aircosysteem zelf.
GASREINIGING
In dezelfde lijn ligt reiniging met een gasverneveling. In plaats van ozon wordt gas verspreid in de wagen, dat eveneens de schimmels en bacteriën verwijdert. Een aircoreiniging op basis van gas is gelijkaardig aan een ozonreiniging, alleen is het minder krachtig. Het bevindt zich dan ook meer in de doe-het-zelfsfeer.
Een vernevelapparaat of spuitbus verspreidt het gas in het interieur om nare luchtjes te verwijderen. Het doodt, net als bij een ozonbehandeling, de schimmels en bacteriën wel, maar verwijdert het aangehechte vuil aan de verdamper niet. Bovendien kan het gas in het interieur trekken, wat minder goed is voor de gezondheid.
PROBIOTICA
Bepaalde methodes focussen zich eerder op het wegnemen van de bron. Een voorbeeld van die benadering zijn de middelen op basis van probiotica. Dankzij de natuurlijk reinigende werking van die bacteriën wordt het oppervlak grondig gereinigd, zodat de vervuiling zich nergens meer aan kan hechten. Bij deze methode volstaat het om - na het demonteren van de filter en het inschakelen van de ventilator - de spuitbus aan passagierszijde te plaatsen en ze volledig te laten leegspuiten. Het is dus erg makkelijk: alle benodigdheden zitten in de spuitbus.
De probiotische benadering zit de laatste jaren duidelijk in de lift en biedt het voordeel om zonder chemicaliën te werken. Het is dus veilig voor mens en milieu. Probiotica kunnen ook gecombineerd worden met andere methodes, zoals ozonreiniging. Hierbij elimineert de ozon eerst de schadelijke bacteriën, schimmels en virussen, waarna een probiotische behandeling de bron van de contaminatie verder aanpakt. Deze combinatie vereist geen chemische hulpmiddelen, wat erg geapprecieerd wordt.
SCHUIMREINIGING
Ook schuimreiniging pakt het probleem direct bij de bron aan, want die wordt rechtstreeks op de verdamper toegepast. Het schuim is echter soms te dik om door het zeer fijne raster van de verdamper heen te komen, waardoor het naar beneden zakt en via de drainage wegvloeit. Zo komt het minder op de plek waar de meeste vervuiling zit. Daardoor bereikt het zijn doel slechts kortstondig; herhaling is bijgevolg broodnodig.
VLOEISTOF ONDER DRUK MET SONDE
Ook reinigingsmiddelen op basis van vloeistof worden direct op de verdamper toegepast. Door de dunne substantie en het feit dat de verdamper op hoge druk wordt doorgespoeld, verdwijnt al het vuil én de aanhechting. De hygiënereiniger voor de aircoverdamper wordt direct op de verdamper gesproeid, met behulp van een krachtig drukbekerpistool.
Er zijn ook combinatiesystemen die meteen ook de pollenfilterbehuizing aanpakken met een aangepast middel, waardoor een integrale reiniging bereikt wordt. Er is dus reiniging en desinfectie in één beweging. Deze methode is doeltreffend en ook het meest gezond voor monteur en klant, aangezien er niets verneveld wordt.
ULTRASONE REINIGING
Via een ultrasone vernevelaar wordt ontsmettende vloeistof verdeeld over het volledige oppervlak van de verdamper, het luchtkanalentraject en de blaasmonden, om zo in het interieur terecht te komen. Die verdeling verloopt via ultrasone trillingen, waardoor de vloeistof overgaat in neveldeeltjes van slechts enkele microns groot. Dat laat toe om tot in het diepst van de installatie de werking te laten doordringen. Ook gaat de vloeistof door de pollenfilter, waardoor dit een zeer complete reinigingsmethode is.
Aangezien hier vaak geen (ontvlambare) oplosmiddelen worden gebruikt, is het op elektrisch vlak een vrij veilige methode. Deze aanpak kan bovendien gecombineerd worden met ozonreiniging, wat nog doeltreffender is. Het is bij deze methode ook niet altijd vereist om de filter te demonteren, wat weer wat tijd uitspaart. Ook hier wordt bij een draaiende motor en bij trage verluchting de machine ingeschakeld.
Praktisch
Er komt meestal weinig voorbereidingswerk bij aircoreiniging kijken, al raden producenten vaak aan om de verdamper te drogen voor en na het reinigingsproces. Dat kan eenvoudig door de auto een tiental minuten in interne recirculatie te laten draaien zonder airco en op hoge temperatuur. Ook de vervanging van de pollenfilter en het schoonmaken van zijn behuizing kunnen wat extra werk betekenen.
Een airconditioningssysteem doet meer dan enkel de lucht koelen wanneer het warm is
Het is tevens opletten geblazen met vloeistoffen en schuimende producten. Als de vloeistof uit de luchtkanalen lekt en op elektrische delen en connectoren terechtkomt, zou dit een storing, een uitval of een kortsluiting kunnen geven.
Autofabrikanten geven altijd aan hoe de airco het best benaderd kan worden, bijvoorbeeld via het handschoenkastje of het dashboard. Het demonteren en het schoonmaken van de filter en de installatie verlopen vervolgens eenvoudig. Al bij al is dit dus een makkelijke klus die snel geklaard kan worden en extra omzet kan opleveren.
Klanttevredenheid
Maak als garagehouder niet de vergissing om te menen dat een adequate aircoreiniging te duur zou zijn. Veruit de meeste klanten vinden een schoon, fris én gezond klimaat in de auto immers uiterst belangrijk. Een gemiddelde wagenonderhoudsbeurt, waarbij er werkelijk aandacht wordt besteed aan de auto en niet enkel maar de olie wordt ververst, kost al snel een paar honderd euro's.
Als er geen mankementen aan de wagen zijn, zal de klant absoluut niks merken van het onderhoud. Maar als een dergelijk onderhoud wordt uitgebreid met een degelijke reiniging van het aircosysteem, merkt de klant dit meteen. De aircoreiniging draagt dan in belangrijke mate bij aan de gehele beleving op het moment dat de klant in de auto stapt. En dat zal hij van zijn garagehouder zeker appreciëren!
Met medewerking van Bardahl, Forté Benelux, Liqui Moly, Tunap, Waeco, Wynn's
