Hoe Met additieven het verschil maken?

Trends en ontwikkelingen in brandstof-, koelvloeistof- en olieadditieven

In een wereld waarin de eisen rond uitstoot steeds strenger worden, werken producenten van verbrandingsmotoren en benodigde vloeistoffen hard aan mogelijke oplossingen. Additieven spelen hierin een belangrijke rol. Deze ‘toevoegingen’ aan brandstof, olie en koelvloeistof voorkomen immers een overmatige vervuiling en slijtage, maar leveren ook op andere vlakken hun voordelen.

Garagehouders met voldoende kennis van additieven kunnen hun klanten een belangrijk meerwaarde bieden wanneer zij zich verdiepen in het gebruik van het voertuig en de omstandigheden waaronder wordt gereden.

Toevoegingen

Additieven zijn letterlijk vertaald ‘toevoegingen’. Wanneer het om brandstoffen, oliën en koelvloeistoffen voor de automotive gaat, betreft het toevoegingen om de prestaties van de betreffende vloeistof te verbeteren.

Daarbij is onderscheid te maken tussen preventieve additieven die problemen voorkomen (bv. lekkage, vervuiling, schuimvorming, bevriezing en corrosie) en curatieve additieven. De laatste groep lost ontstane problemen op zoals lekkages, vervuilingen en vastzittende kleppen.

Zonder de juiste additieven zal de voertuiggebruiker te maken krijgen met warmteontwikkeling (onvoldoende warmteafvoer), een verhoogd geluidsniveau (minder of geen demping), efficiëntieverlies van de motor met mogelijk permanente schade en versnelde olieverdunning of -verlies.

De meerwaarde van additieven geldt voor garagehouder én gebruiker

Typen additieven

Brandstofadditieven

Bij brandstofadditieven is een globale verdeling te maken in additieven die onderhouden en additieven die reinigen. Het onderhouden en beschermen van de tank gebeurt bv. met loodvervangers, E10-beschermers, dry fuel, fuel biocide en supremium diesel.

Een reinigende werking is onder meer nodig om de pomp, leidingen, injectoren en verbrandingskamer zo schoon mogelijk te houden. Daarnaast zijn er additieven die na verbranding onder meer de turbo en DPF reinigen. Tot slot bevatten brandstoffen additieven die helpen om emissies tegen te gaan.

Koelvloeistofadditieven

Koelvloeistoffen hebben de belangrijke taak om de motor zodanig op temperatuur te houden dat een optimale verbranding plaatsvindt. Alleen dan is het mogelijk om het brandstofverbruik en bijhorende emissies onder controle te houden. Additieven die in koelvloeistoffen worden gebruikt, hebben dan ook onder meer als doel om degradatieproducten en vuil te verwijderen.

Dit zijn de flushmiddelen en ontvetters. Daarnaast zijn zogenaamde ‘stop leaks’ beschikbaar. Deze additieven zijn te beschouwen als onderhoudscomponent die beschermen tegen corrosie en hiermee lekkages tegengaan. Andere additieven gaan schuimvorming en bevriezing tegen of maken het mogelijk om de vloeistof te vermengen met hard water zonder dat er vlokkige neerslag ontstaat.

Olieadditieven

Tot slot de additieven die aan motorolie worden toegevoegd. Een groot aantal additieven vertegenwoordigt een even groot aantal aandachtspunten. Deze hangen vooral samen met het reinigen, dichten of voorkomen van lekkages en het verbeteren of optimaliseren van de prestaties.

Een aandachtspunt in de huidige tijd zijn de additieven die de steeds dunnere olie geschikt maken (houden) voor de meest moderne verbrandingsmotoren. Olie met een lagere viscositeit verlaagt namelijk de uitstoot maar in principe ook het benodigde smerend vermogen.

Door middel van additieven blijven de eigenschappen in een nauw evenwicht met elkaar. Het ‘bijhouden’ van de additieven door regelmatig te controleren en bij te vullen wanneer dit nodig is, wordt hiermee steeds belangrijker om én de emissies te drukken én de motor te beschermen.

Trends & ontwikkelingen

De meeste additieven zijn eenvoudig toe te passen door deze in de tank, in de olie of in de koelvloeistof te gieten. Daarbij leveren additieven een win-winsituatie op: de garage kan de additieven aan iedere autobezitter verkopen terwijl de klant profiteert van o.m. een lager brandstofverbruik en een langere levensduur van de motor. Hiermee verkleint hij ook het aantal benodigde onderhoudsbeurten.

De win-win neemt toe wanneer een garagehouder goed in staat is om uit te leggen wat de functie van de verschillende additieven is en waarom het belangrijk is deze stoffen in de vloeistof op peil te houden. De klant krijgt dan immers meer (kosten)voordelen terwijl de garagehouder zijn omzet verhoogt.

Sterke argumenten hiervoor kan hij vinden in de diverse ontwikkelingen die zich o.m. voltrekken bij motoren- en oliefabrikanten. Naast de zojuist genoemde trend van de noodzaak steeds dunnere olie te gebruiken, zijn er bv. nieuwe additieven ontwikkeld waarmee een opkomend probleem bij direct ingespoten benzinemotoren is te tackelen.

Bij deze motoren bestaat de kans dat de injectoren worden aangetast wanneer de gebruiker van het voertuig veel korte afstanden rijdt of er sprake is van veelvuldig koude starts. Ook het gebruik van E10 benzine kan een oorzaak zijn. Het probleem bij dit type motoren is dat de kleppen door de directe injectie niet meer direct te behandelen zijn. Nieuwe additieven in de vorm van aerosolen kunnen dit wel.

Additieven in een vroegtijdig stadium toepassen verkleint de kans op problemen

SAPS

Bij de motorolieadditieven is de belangrijkste ontwikkeling de zogenaamde ‘Low SAPS’-samenstelling. SAPS staat voor: Sulphated Ash, Phosphor en Sulphur (sulfaatas, fosfor en zwavel). Dit zijn stoffen die de levensduur van de motor verlengen omdat zij slijtage en corrosie voorkomen.

Omdat ze problemen opleveren voor de nabehandelingssystemen van uitlaatgassen, is het echter noodzakelijk om motoroliën te ontwikkelen met een laag SAPS-gehalte. Vooral de gecompliceerde systemen – zoals SCR-systemen, oxidatiekatalysatoren en roetfilters – stellen hoge eisen aan het SAPS-gehalte (dit moet laag zijn) en maken het gebruik van zogeheten Low SAPS-motorolie noodzakelijk.

De additieven die nodig zijn om de gewenste eigenschappen te verkrijgen, worden al tijdens productie toegevoegd (additieve packages) in plaats van door de garagehouder toegevoegd (stand-alone additives).

Bij brandstofadditieven is een belangrijke ontwikkeling het gebruik van de Fuel Born Catalyst (FBC). Dit zijn brandstofadditieven met katalytische werking die worden toegepast bij dieselauto’s met een additievenreservoir maar ook als additief zijn toe te voegen om bv. de roetfilter te reinigen.

Tips en trics

De diverse leveranciers van additieven gaven ook diverse tips die betrekking hebben op het gebruik van additieven. Zo werd opgemerkt dat de meest gemaakte ‘fout’ te maken heeft met de frequentie van het toedienen van additieven. In plaats van deze preventief en onderhoudend te gebruiken, komen ze bij sommige werkplaatsen pas in het vizier wanneer er problemen optreden. Opgemerkt door de bestuurder of door het systeem via een indicatie op het dashboard.

Beter is om dit type meldingen – en hiermee gevolgschade of defecten – te voorkomen. Vooral reinigingsadditieven leveren in dit opzicht een meerwaarde. Het is echter niet eenvoudig om voor iedere auto de juiste inschatting te maken van de additievenbehoefte.

Deze is namelijk afhankelijk van het rijgedrag maar ook van de kwaliteit van de vloeistoffen die zijn toegepast én de omstandigheden waarin de auto wordt gebruikt (hoge of lage temperaturen, vuile omgevingen, veel bergen, zoute (kust)omgeving enz.).

Voorbeelden

Voertuigen die veelal korte stukken of weinig op de snelweg rijden, komen niet of slecht op temperatuur. Dit kan leiden tot vocht en vervuiling in de motorolie. Vocht kan hier weer leiden tot sludge wat meer slijtage en verminderde smering tot gevolg heeft. Een fenomeen dat steeds vaker optreedt sinds de komst van start-stopsystemen en plug-inhybrideauto’s.

Veel kilometers maken, is ook niet zaligmakend. Taxi’s bv. rijden veel maar staan ook vaak lang stil waarbij de motor aanblijft en stationair draait. Dit betekent een onvolledige verbranding in de motor en hiermee meer roetneerslag waardoor de motor sneller slijt.

En dan de klassieke auto’s die alleen in de zomer uit de garage worden gehaald maar in de winter vaak maanden stilstaan. Wanneer ze bij de eerste zonnestralen weer in gebruik worden genomen, is het additievenpakket in vooral de brandstof voor een belangrijk deel verloren gegaan. Vooral additieven die veroudering en roest tegengaan zouden dan standaard moeten worden bijgevuld.

Samenvattend: garagehouders die de tijd nemen het rijgedrag en het type auto van hun klanten te analyseren, kunnen een meerwaarde bieden door het juiste additievenpakket te selecteren en daarbij zelf ook hun voordeel doen ten aanzien van hun omzet.

 

Ultra Low Ash-technologie
Nieuwe dieselauto’s verbruiken minder brandstof dan dieselauto’s ‘op leeftijd’. Dit stijgende brandstofverbruik hangt samen met het vollopen van het roetfilter. Dit roet is te verwijderen door dit tijdens een regeneratieproces eruit te branden. Met as is dit niet mogelijk. Met andere woorden: wanneer de filter uitsluitend zou vollopen met roet en niet met as, zou het minder vaak nodig zijn om te regenereren.
Om deze reden zijn er sinds kort motoroliën beschikbaar waarin het aandeel as zich beperkt tot 0,4%. Dit is een reductie van 60% ten opzichte van de moderne ‘Low Ash’-motoroliën die ongeveer 1% as bevatten. De producent spreekt zelf dan ook over ‘ultra low ash technology’ die geschikt is voor moderne dieselmotoren; de voordelen manifesteren zich vooral bij motoren met roetfilter. Uit onderzoek blijkt dat met deze olie roetfilters inderdaad minder snel vollopen en hierdoor minder vaak regeneratie nodig hebben. Naast een besparing op brandstof betekent dit tevens minder stilstandtijd wat zeker voor vrachtwagenbedrijven een verschil kan maken.

Met dank aan Chevron, Eurol, Liqui Moly, Wynn's en Xenum