recyclage van autobatterijen
wat brengt de nieuwe batterij verordening met zich mee?
In een tijdperk waarin circulariteit en duurzaamheid basisbegrippen zijn, is recyclage van batterijen de normaalste zaak van de wereld. In 2022 lijken er op dat vlak echter grote veranderingen aan te komen. Hebben we het dan niet goed gedaan en welke invloed hebben de elektrische wagens op het hele gebeuren?
Voor we aan dit artikel beginnen, is het belangrijk het verschil tussen de batterijen die in dit artikel besproken worden duidelijk te beschrijven. De eerste batterij is de lood-zuurbatterij. Deze wordt in het voertuig gebruikt als SLI en is m.a.w. de startbatterij. Dit betreffen dus de functies starten, verlichting en ontsteking. Daarnaast spreken we van de lithium-ionbatterij. Dit zijn aandrijfbatterijen in hybridewagens, plug-inhybridevoertuigen en elektrische auto's en vervangen daar dus de brandstoftank. Aangezien de functies totaal verschillend zijn, zijn beide batterijen dus helemaal niet met elkaar te vergelijken.
van batterij richtlijn naar verordening
Momenteel is de Batterij Richtlijn van 2006 van kracht in de hele Europese Unie. Deze Richtlijn werd destijds door de Europese Unie opgelegd aan alle lidstaten, die een tweetal jaar de tijd kregen om hun eigen wetgeving hieraan aan te passen. Deze mocht uiteraard strenger zijn dan de eis van de EU, maar nooit zwakker. In 2022 zal deze Richtlijn echter omgezet worden naar een Verordening en zal daarbovenop een nieuwe inhoud kennen. Doordat we vanaf dan niet meer spreken van een Richtlijn maar van een Verordening, zal dit in alle lidstaten onmiddellijk en zonder aanpassingsmogelijkheden worden ingevoerd. Op die manier ontstaat er harmonisatie binnen alle lidstaten.
De Verordening moet duidelijkheid scheppen over de Transfer of Ownership
Inhoudelijk is de Verordening quasi af en in de loop van volgend jaar zal deze dan ook bij ons toepasbaar worden. Alhoewel België zich zal moeten houden aan wat in de Verordening staat en het niet altijd haalbaar zal zijn om de volledige werking ervan in te voeren, zullen er in de volgende jaren specifieke doelstellingen worden bijgevoegd om de lidstaten tijd te geven hun nationale wetgeving hieraan aan te passen.
Transfer of ownership
Een van de zaken die belangrijk zal worden en waarover de Verordening volgens de sector dan ook duidelijkheid moet scheppen, is de Transfer of Ownership voor de industriële batterij voor de tractie van elektrische voertuigen. Momenteel is dit een grijze zone binnen de wetgeving. De invoerder van een elektrisch voertuig wordt ook beschouwd als de producent van de batterij in het voertuig. Hij moet zich vervolgens registreren bij de overheid als batterijproducent. Dat zorgt ervoor dat hij gedurende de hele levenscyclus van de batterij verantwoordelijk blijft voor die batterij.
De grote vraag is echter wat er in een latere fase met de batterij gebeurt. Deze batterijen zijn oorspronkelijk gebouwd om als aandrijving dienst te doen in een elektrisch voertuig. Maar wie is verantwoordelijk voor de batterij indien een derde partij deze aanschaft om te gebruiken in een volledig ander product of applicatie, zoals de opslag van energie? Kan die verantwoordelijkheid nog steeds toehoren aan de oorspronkelijke invoerder van de elektrische wagen?
Binnen de sector is men de mening toegedaan dat de nieuwe producent in deze situatie hopelijk de eindverantwoordelijke wordt van deze nieuwe batterij, en dat er dus een duidelijke eigendomsoverdracht heeft plaatsgevonden, met de daaraan verbonden wettelijke verplichtingen. Indien een batterij op deze manier een tweede leven krijgt, wordt het eigenlijk een nieuwe batterij en moet hij natuurlijk ook voldoen aan de verschillende testprocedures die zijn opgelegd.
batterijpaspoort
Een groot belang van de Batterij Verordening is dat bepaalde kritische materialen zoals kobalt en lithium hergebruikt kunnen worden in de Europese economie. Om dat te realiseren, wil men meer transparante informatie bezorgen tijdens de levenscyclus van de batterij. Daarom is men bezig met de ontwikkeling van het batterijpaspoort, dat momenteel als target date in de Batterij Verordening staat en gerealiseerd moet zijn voor 2027. Hierin wil men informatie verzamelen van de originele producent, alle technische info, chemische samenstellingen en de weg die de batterij gedurende zijn levenscyclus heeft afgelegd. Op die manier kan het recyclageproces op een veiligere en efficiëntere manier plaatsvinden.
Een extra voordeel van dit batterijpaspoort is dat het de volledige weg van de batterij zichtbaar maakt. Dat is belangrijk wanneer het recyclageproces van start gaat. Op het moment dat de startbatterij aan het einde van zijn leven is gekomen, wordt het erkende centrum - dat de startbatterij komt ophalen - diens eigenaar, aangezien zij verplicht zijn om deze aan te nemen, dankzij de aanvaardingsplicht. Bij aandrijfbatterijen is het enkel de producent die onderhevig is aan de aanvaardingsplicht. Door deze invoering is men er zeker van dat elke batterij op een milieuvriendelijke manier gerecycleerd wordt.
het effectieve recyclageproces
Aandrijfbatterijen zijn uitermate getest en bestendig tegen allerlei omstandigheden, maar natuurlijk kan ook daar eens een beschadigde batterij tussen zitten. Deze moet vervoerd worden in een speciale kast met branddetectie. Daarnaast is ook de spanning op de batterijen belangrijk. Aandrijfbatterijen zijn immers hoogspanningsbatterijen en dus moeten alle veiligheidsmaatregelen in acht genomen worden.
Het recyclageproces loopt bij elk soort batterij verschillend
Bij startbatterijen is de spanning ongeveer 12 V. Zij zijn dus veiliger in de omgang. Toch moeten ook hier voorzorgsmaatregelen genomen worden zodat er geen lekkages plaatsvinden. Om de startbatterijen die aan het einde van hun leven zijn te verzamelen, worden door verschillende organisaties vloeistofdichte containers ter beschikking gesteld. Deze batterijen sluiten dan wel beter af doordat ze quasi volledig onderhoudsvrij gemaakt zijn, toch weet je ook bij deze batterijen nooit.
Als de container uiteindelijk vol is, komt men de volle container met een ADR-vrachtwagen omwisselen. Vervolgens rijdt men naar een centraal punt, waar het effectieve recyclageproces kan beginnen. Dat proces loopt bij elke batterij natuurlijk verschillend. De eerste stap is dan ook om de verschillende batterijen van elkaar te scheiden.
Recyclage van startbatterijen
Als alleen nog lood-zuurbatterijen overblijven, worden de twee kunststoffen - polypropyleen en pvc - uit de batterij gehaald. Polypropyleen is volledig recycleerbaar, maar pvc - dat nog geen volledig procent van de batterij is - is dat niet en moet worden verbrand. Vervolgens worden de twee metalen bestanddelen gerecycleerd. De metalen loodplaatjes worden volledig omgezet tot lood. De loodpasta, die gedurende het leven van de batterij verbindingen aanging met het zwavelzuur, wordt volledig gedesulfateerd tot zout. Daarna worden beide bestanddelen verwerkt tot nieuwe batterijen. Een lood-zuurbatterij is dus bijna volledig recycleerbaar, waardoor er dan ook een mooi bedrag voor wordt neergeteld.
recyclage/hergebruik van aandrijfbatterijen
Op het vlak van de aandrijfbatterijen is het interessant om het rapport van de Europese Commissie in te kijken. Dat rapport geeft namelijk aan dat er op het vlak van recycling van lithium-ionbatterijen nog wat werk is. Deze stelling wordt binnen de sector nog eens bevestigd. Slechts 10% van het lithium dat in deze batterijen aanwezig is, wordt gerecycled. Aangezien zij zo veel moeilijker te recycleren zijn, stelt de Europese Commissie dat er een duidelijk kader moet worden geschapen om de herbestemming van deze batterijen een tweede leven te geven. Zo zullen gebruikte batterijen van elektrische wagens makkelijker moeten kunnen worden ingezet voor bijvoorbeeld stationaire energieopslag.
Met dank aan Bosch, Ecobat, Febelauto en Recupbat
