Bandenopslag is meer dan stapelen alleen

Opslagbehoeften aan verandering onderhevig

Een gedegen organisatie van de bandenopslag is zowel in operationeel, strategisch als economisch opzicht van belang. De uitvoering ervan is echter minder vanzelfsprekend dan op het eerste gezicht lijkt: onder welke condities, horizontaal of verticaal stockeren, per band of per wiel, met welke structuur en welk identificatiesysteem? Over de ins en outs van de bandenopslag en het adequaat (kunnen) anticiperen op veranderende opslagbehoeften gaat dit artikel.

Opslagcriteria

Dat opslagcriteria worden bepaald door de eigenschappen van de opgeslagen goederen en de aard van de opslagruimte, is een open (garage)deur. De opslag van banden in gespecialiseerde bandencentrales en -hotels (zie onderstaande tabel) en garagebedrijven kent echter strengere criteria dan die van veel andere goederen, met name ten aanzien van de veiligheidsaspecten.

Ergonomische criteria

• Hoe is de toegankelijkheid en bereikbaarheid van de opslagruimte, zijn er liften, rollenbanen of andere hulpmiddelen aanwezig die de werkzaamheden vergemakkelijken?
• Hoe zwaar is het werk, moet er getild, gebukt, gereikt of gedraaid worden buiten de veilige zone, dat wil zeggen onder knieniveau of boven schouderhoogte?

Fysieke criteria

• De opslagruimte moet droog en goed geventileerd zijn (voorkomt vocht- en schimmelvorming), het temperatuurbereik 10 tot 25 °C (rubber veroudert sneller door hitte; kou maakt het materiaal tijdelijk harder en minder flexibel).
• Geringe lichtintensiteit om rubberveroudering door (uv-)licht te beperken.
• Vermijd de aanwezigheid van elektrische apparaten (elektromotoren, transformatoren), aangezien ozon het rubber aantast.

Logistieke criteria

• Het systeem moet opschaalbaar zijn; de optie van tijdelijke opslagzones/bufferruimten is wenselijk (ondervangen piekbelasting).
• Horizontaal of verticaal stapelen, zie de betreffende tabel.
• Bandensets moeten eenvoudig traceerbaar zijn, zie het item Identificatiesystemen.
• Ondersteuning voor koppeling met een systeem voor Customer Relationship Management (CRM) of aan werkplaatssoftware.

Veiligheidscriteria

• Stapeling en borging moeten plaatsvinden volgens de geldende criteria.
• Banden zijn brandbaar en produceren veel rook en toxische gassen. Vandaar de strengere eisen ten aanzien van het opslagvolume (zie onderstaande tabel).
• Brandcompartimentering zorgt er bij grote(re) volumes voor dat brand en de gevolgen ervan beperkt blijven tot één ruimte.

Wijze van opslag

De eerste keuze die van belang is, is die voor de opslag van banden met of zonder velg. Factoren die daarbij een rol spelen, zijn – zoals gemeld – grootte en aard van de opslagruimte, de handling en de ‘conservering’ van de banden. Eveneens van belang is de rotatiefrequentie: het aantal keren per tijdseenheid dat een bandenset wordt gewisseld of vervangen.

Een gedegen organisatie van de bandenopslag is zowel in operationeel, strategisch als economisch opzicht van belang

Bandenopslag zonder velg

Omdat losse banden compacter zijn, vergt deze wijze van opslag minder ruimte. De initiële investering beperkt zich tot de bandenaanschaf zelf; een tweede set velgen is niet nodig. De bandenwissel duurt echter langer omdat, nadat de band op de velg is gemonteerd, het wiel nog moet worden gebalanceerd. Een montagefout kan leiden tot beschadiging van band en/of velg, terwijl de kans op slijtage groter is.

Bandenopslag met velg

Doordat de banden al op de velgen zitten, verloopt de bandenwissel relatief snel. Verder blijft de vorm van de band beter behouden, is de kans op beschadiging kleiner en blijft slijtage van de hiel tot een minimum beperkt. Uiteraard is deze wijze van opslag duurder, niet alleen omdat er een extra set velgen nodig is, maar ook omdat deze meer opslagruimte vergt.

Type opslagsysteem

Aspecten die hierbij een rol spelen, zijn onder meer werking en gebruiksgemak, de technische kenmerken – afmetingen, draagkracht, materialen – het ruimtebeslag en de rendabiliteit.

Standaard bandenrekken

Wanneer de hoeveelheid banden in opslag gering is, is dit type bandenrekken een goede optie. Het is een traditionele opslagmethode bestaande uit een relatief eenvoudig te monteren, statisch systeem van rekken en platforms, met als nadeel dat de opgeslagen sets relatief veel ruimte innemen. De handling vindt handmatig plaats.

Verrijdbare rekken

Hierbij is de opslag eveneens passief, maar zijn de rekken verplaatsbaar:

• manueel, via een handwiel of hendel: er is sprake van compacte opslag waarbij slechts ruimte ontstaat tussen de rekken wanneer deze geopend worden (dynamische in plaats van vaste looppaden);
• elektrisch: ruimtebesparend, snel en ergonomisch bij grotere volumes. De besturing kan desgewenst worden gekoppeld aan software voor plaatsbeheer of klantenfiches.

Het verrijdbare rekkensysteem is bijzonder efficiënt; de densiteit ervan is ongeëvenaard.

Drive-inopslag

Drive-inopslag is een efficiënte vorm van opslag, vooral bij grote hoeveelheden banden van hetzelfde type, formaat of merk; wel geldt daarbij Last In, First Out. De banden worden doorgaans batchgewijs gestapeld op pallets of in speciale bandenrekken geplaatst die op pallets zijn gemonteerd. Vervolgens worden deze geplaatst in de drive-inrekken – een afgeleide van standaard vaste palletrekken – vaak meerdere pallets diep.

Palletrekken

Deze zijn in lengte-, breedte- en hoogterichting modulair, wat aanpassing aan de afmetingen van banden-/wielensets relatief eenvoudig maakt. Ze bieden een grote opslagcapaciteit op een beperkt vloeroppervlak en zijn met intern transportmaterieel snel toegankelijk. Nadelig zijn de noodzaak van aanvullende zekering – bandenlegborden, opzetrekken, doorvalbeveiliging – en het feit dat ze ergonomisch gezien suboptimaal zijn.

Mezzanineplatform

Dit is een tussenvloersysteem waarmee een extra opslaglaag kan worden gecreëerd voor rekken, stellingen of bandenkarren. De platforms zijn demontabel en verplaatsbaar, wat ze geschikt maakt voor veranderende opslagbehoeften; de mate van vloerbelasting is en blijft een kritische factor. Om de goederen naar boven/beneden te verplaatsen, is intern transportmateriaal of een goederenlift een vereiste.

Paternostersysteem

Bij een dergelijk handbediend of elektrisch aangedreven systeem worden banden gehangen aan haken of geplaatst in houders die in een gesloten verticale baan circuleren. Indien correct geregistreerd, wordt de gewenste band automatisch op werkhoogte aangeboden. Het systeem is ideaal bij frequente bandwissels of een hoge omloopsnelheid. Nadelen zijn de relatief hoge initiële investering en de beperkte opslagcapaciteit en maatvoeringstolerantie.

Identificatiesystemen

Bij de opslag van banden is een efficiënte identificatie cruciaal, zeker bij grote voorraden en seizoensopslag.

Handmatige labeling/etikettering

Elke bandenset wordt uitgerust met een papieren of kunststof etiket met daarop de klantgegevens, een barcode of serienummer, de opslaglocatie, de datum van opslag en de bandpositie (LF, RF, LR, RR). De methode is eenvoudig, goedkoop en flexibel, maar arbeidsintensief vanwege de handmatige administratie.

Barcode-/QR-code-identificatie

Al naargelang worden bandensets (personenauto’s) of losse banden (professionele vloten, specialistische toepassingen) voorzien van bar- of QR-codes die zijn gekoppeld aan garagebeheersoftware of aan een magazijnbeheersysteem. Handscanners of een mobiele app zorgen bij de in- en uitslag voor een snelle, foutloze identificatie. Koppeling met specialistische apparatuur – geavanceerde uitleesapparatuur, automatiseringssystemen – is optioneel.

Bij de opslag van banden is een efficiënte identificatie cruciaal, zeker bij grote voorraden en seizoensopslag

Radio Frequency Identification (RFID)

Elke band afzonderlijk wordt voorzien van een RFID-tag; een RFID-lezer herkent deze automatisch zonder direct zichtcontact. Behalve een snelle en contactloze identificatie maakt RFID ook volautomatische telling en voorraadbeheer mogelijk. Doordat de kosten van tags en leesapparatuur hoog zijn en de implementatie de nodige knowhow vergt, is deze methode veelal niet weggelegd voor kleine(re) bedrijven.

Digitale fotoregistratie/visuele herkenning

Doorgaans gebeurt dit per bandenset, waarbij elke set aan de hand van een foto wordt geregistreerd en gekoppeld aan klantgegevens in de software. Deze methode maakt tevens visuele controle – profielstaat, eventuele schade aan de hiel – mogelijk. Daar tegenover staat dat de methode arbeidsintensief is en zich minder leent voor automatische identificatie.

Locatiegebaseerde opslag

In dit geval vindt de opslag rekpositiegecodeerd plaats. Banden worden niet individueel gelabeld, maar toegewezen aan een specifieke locatie, bijvoorbeeld rek B, niveau 3, vak 4. Deze locatie wordt vervolgens softwarematig gekoppeld aan de bandenset dan wel de klantgegevens. Een randvoorwaarde voor de traceerbaarheid is dat locatiewijzigingen nauwgezet worden bijgehouden.

Systeemcombinaties

De meest voorkomende zijn:

• etiket met barcode + digitale opslagsoftware: daar waar snelheid, schaalbaarheid en klanttransparantie van belang zijn;
• RFID + locatiegebaseerde opslag: daar waar efficiëntie, automatisering en realtime traceerbaarheid worden gevraagd;
• handmatige labels + fotoregistratie: daar waar praktische, flexibele en klantgerichte oplossingen zonder grote investeringen relevant zijn.

Anticiperen

Zoals eerder aangegeven, is het van belang dat een bandenopslagsysteem de mogelijkheid biedt te anticiperen op veranderingen in de markt, onder het motto: anticiperen is te leren. Enkele voorbeelden.

Opkomst SUV’s

Aangezien SUV-banden/-wielen in de regel aanzienlijk groter en zwaarder zijn dan die van standaardpersonenwagens, vergt dit structurele aanpassingen van het opslagsysteem:

• aangepaste rekconstructies: de stabiliteit en de draagcapaciteit per niveau en per sectie dienen te worden verhoogd, inclusief beveiliging tegen kantelen en/of instorten;
• gezien de afwijkende formaten en het grotere gewicht dient (meer) te worden ingezet op ergonomisch verantwoorde, bij voorkeur geautomatiseerde handling.

Aangezien de seizoenswisselingen arbeidsintensiever zijn, kan extra personeel tijdens piekperiodes noodzakelijk zijn.

‘Revival’ van de kleinere EV’s

Bij dit type EV’s is er sprake van een smallere sectiebreedte. Doordat de banden/wielen kleiner zijn, kan de opslagruimte efficiënter worden gebruikt. Wel komen er meer verschillende typen banden in opslag te liggen:

• banden met hogere loadindex, vanwege EV-accugewicht;
• banden met specifieke EV-markeringen, bijvoorbeeld EV-versterkte zijwanden;
• banden met een bijzondere profielopbouw voor een lage(re) rolweerstand.

Dit gegeven, in combinatie met de hogere omloopsnelheid van EV-banden, maakt de opslag complexer, en kan segmentatie tussen EV- en ICE-banden noodzakelijk maken.

Allseasonbanden

Klimaatverandering zorgt in deze contreien voor mildere winters, en dus stappen steeds meer automobilisten over naar allseasonbanden. Omdat deze het hele jaar door kunnen worden gebruikt, vermindert de noodzaak om per klant twee bandensets op te slaan, waardoor opslag en logistiek meer gespreid raken (minder piekmomenten). De seizoenswissel is echter meer dan een bandenwissel alleen: ook de omzet van de daaraan verbonden upsellmogelijkheden loopt terug.

Door tijdig te anticiperen op het gebied van slimme advisering, slijtagecontrole, bandenverkoop en onderhoud, kunnen garages zich hieraan aanpassen en uiteindelijk wellicht zelfs profiteren van deze en andere verschuivingen in de markt.

Met medewerking van Dexion, Kardex Belgium en SSI Schäfer