De Schoenkliniek bewijst dat herstellen geen uitgestorven ambacht is

“Ook wij moeten onszelf voortdurend heruitvinden”

Jourdan Govaere staat dit jaar 15 jaar lang in het atelier van zijn schoenherstellerij De Schoenkliniek in Roeselare. Van opleiding is hij kok, maar komende uit een schoenherstellersfamilie is het niet verrassend dat hij alsnog in de stiel terecht kwam. “De schoenhersteller waarbij ik in de leer ging, beloofde me alles te leren. Op twee voorwaarden: dat ik op tijd een seintje zou geven als ik klaar was om op eigen poten te gaan staan zodat hij kon uitkijken voor vervanging én dat ik geen zaak naast zijn deur zou beginnen”, lacht Jourdan. “En zo geschiedde.”

Van de passie het beroep maken

Schoenherstellersfamilie

Jourdan Govaere is geboren met het schoenherstellen in zijn bloed. Hij is de vierde generatie die op een of andere manier actief is in de schoenenbranche. Zo had zijn overgrootvader een schoenherstellerij, was zijn grootvader vertegenwoordiger en zijn vader schoenwinkelier. “Het is zelfs zo dat mijn grootouders elkaar ontmoet hebben via hun beroep binnen de schoenenbranche”, lacht Jourdan. “Mijn grootvader was vertegenwoordiger, hij reed heel België door met schoenen en ging vaak op zoek naar de nieuwste modellen. Aangezien er toen nog geen gsm bestond, maakte hij een schets van het paar dat hij had gezien. Met die schetsen ging hij naar de schoenfabriek in Wetteren, de fabriek van de ouders van mijn grootmoeder. Zo hebben ze elkaar leren kennen. Hij bracht dus de topmodellen tot bij hen zodat zij ze konden maken in de fabriek”, lacht hij.

In het bloed

“Schoenherstellen, dat moet in het bloed zitten”, gaat Jourdan overtuigend verder. “Is dat niet het geval, dan zal je het niet volhouden. Het moet in de vingers zitten.” Hoewel hij al van kleins af aan gebeten was door het vak, onder invloed van zijn groot- en overgrootouders, ging hij toch aan de bak als kok. “Thuis waren ze er niet zo happig op dat ik een schoenherstellerij zou beginnen. Ze zagen er op dat moment maar weinig toekomst in. Van opleiding ben ik dus kok, maar het is altijd blijven kriebelen om toch de weg van het schoenherstellen in te slaan. Zo’n 15 jaar geleden heb ik dan maar besloten die stap te zetten.”

Leren in de praktijk

De drastische carrièreswitch begon voor Jourdan in Brussel waar hij avondlessen in schoenherstellen ging volgen. “Dat was het laatste jaar dat dat nog kon, dus ik heb die kans meteen gegrepen. Ondertussen werkte ik nog als kok en nam ik zoveel mogelijk vakantie op om mee te draaien bij een schoenhersteller. Dat deed ik onbetaald, dus dat was puur om ervaring op te doen. Schoenen herstellen leer je niet in de opleiding, daar kom je in contact met de basis. De echte ambacht leer je in de praktijk. En ik had dan nog het voordeel dat er in de schoenherstellerij waar ik toen leerde zes stielmannen werkten. En elk van hen had zijn eigen manier om hetzelfde resultaat te bekomen. Ik heb van iedereen het beste meegepikt en ben zo tot mijn eigen methode gekomen. Als ik een ding heb geleerd, dan is het dat je met een schoen alles kan doen. Je kan een schoen van kleur veranderen, hoog of laag maken, je kan bij manier van spreken van een linkse een rechtse schoen maken en omgekeerd ook”, lacht Jourdan. “U vraagt, wij draaien.”

De schoenkliniek

Van nr. 28 naar nr. 50

Met een bagage vol kennis besloot Jourdan op eigen poten te gaan staan. Hij opende een schoenherstellerij in de Wallenstraat nummer 28. Daar draaide hij gedurende een jaar alleen. “Mijn collega Michel is de eerste die erbij is gekomen, oorspronkelijk part-time. Hij werkt tot op vandaag samen mij in het atelier achteraan, ondertussen al 14 jaar. En tien jaar geleden is mijn vrouw Delphine erbij gekomen. Zij staat voornamelijk in de winkel, maar staat ook in voor het poetsen van de schoenen en het vervangen van de batterijen van horloges.” In 2013 verhuisde Jourdan zijn winkel naar nummer 50 in dezelfde straat. “Het oorspronkelijke pand huurden we en dit was een nieuwbouw”, vertelt hij. “Plus we konden erboven komen wonen. En vlak bij het werk wonen, is toch wel handig. Zeker in combinatie met onze twee kinderen”, voegt zijn vrouw Delphine daar nog aan toe. Vandaag staan ze met vier mankrachten in het atelier en de winkel van De Schoenkliniek.

Interieur

“Voor het ontwerp van het interieur hebben we beroep gedaan op een bureau. Heel wat van ons zit in het ontwerp aangezien het bureau enkel nog maar kleding- en schoenzaken hadden ingericht. Maar een schoenherstellerij vraagt toch om een specifiek ontwerp, dus wij hebben destijds heel wat eigen input in het ontwerp gestopt”, aldus Delphine. “Maar sowieso hadden we de hulp van een binnenhuisarchitect nodig om alles te doen kloppen.” De schoenpoetsproducten zitten opgeborgen in een ingenieus systeem van de hand van Jourdan zelf. “Het rekje werkt op een first in, first out-systeem waarbij de nieuwste producten achteraan het rek komen te liggen”, legt Jourdan uit. “Dat dwingt de klant het eerste potje in de rij eruit te nemen. Ondertussen zien we dit systeem vaak gekopieerd in nieuwe schoenherstellerijen.”

Kwaliteit, originaliteit en exclusiviteit

Eigen productie

In de schoenkliniek komt het overgrote deel van de klanten uiteraard voor het herstellen van schoenen. “De drukste periode loopt van augustus tot december. Eens het opnieuw rustiger wordt, vangen we de tekorten op door zelf te gaan produceren. Zo maken we riemen of schorten op maat en hebben we ook een eigen collectie bretellen die hier van nul gemaakt worden. Daarnaast voorzien we ook diensten zoals het bijmaken van sleutels en nummerplaten. Maar we staan ook in nauw contact met de horeca, zij kunnen hier terecht om hun messen te laten slijpen. Hetzelfde voor particulieren, wie een dure messenset heeft liggen in de keukenla, kan die hier op tijd en stond laten slijpen. We herstellen trouwens niet alleen schoenen. Alles waren gemaakt van leer kan men hier komen herstellen, dus ook zetels en dergelijke.”

Kwalitatieve producten

Eventuele tekorten in het schoenherstellen, worden eveneens opgevangen met de verkoop van allerlei producten in de winkel. Bij het samenstellen van hun aanbod, gaan Jourdan en Delphine altijd op zoek naar producten die nergens anders in België te verkrijgen zijn. “Kwaliteit is uiterst belangrijk voor ons”, vertelt Delphine. “We bieden onze klanten nooit iets aan tenzij we er zelf 100% achter staan. Daarbij denk ik aan de hype rond sneakers. Een tweetal jaar terug was de vraag naar onderhoudsproducten om de zolen mooi wit te houden, sterk gestegen. Leveranciers kwamen met allerlei nieuwe producten op de proppen, maar wij hebben een jaar lang gezocht naar een product dat ook effectief werkt. Dan pas hebben wij dat in ons aanbod opgenomen.”

Originele producten

“Naast kwaliteit willen we ook originaliteit brengen in ons aanbod. We zoeken altijd dingen die niemand anders heeft”, gaat Jourdan verder. “Denk maar aan originele kousen met een leuke print erop of veters – we hebben momenteel zo’n 800 verschillende veters in ons aanbod. We hebben hier trouwens ook riemen die exclusief bij ons verkrijgbaar zijn. De riemen komen van een architect uit Milaan die ze zelf ontwerpt. Het unieke eraan is dat elk detail er afzonderlijk op gestikt wordt. Ze komen in een uniek design met Vespa’s of golfspelers. Dergelijke producten zoeken, vraagt veel energie. Maar we worden er ook voor beloond. Met die producten kunnen we ons onderscheiden van andere zaken en het zijn voor die producten dat onze klanten graag terugkomen.”

Afhankelijk van de mode

De inspiratie voor zijn aanbod, haalt Jourdan hoogstpersoonlijk uit Milaan. “Een keer per jaar reis ik af naar Milaan – ondanks mijn vrees voor vliegen – en koop ik daar in. De veters die we hier aanbieden bijvoorbeeld, zijn heel moeilijk in te kopen. Dergelijke veters zitten in de originele schoen, maar wij willen er aanbieden zodat onze klanten eens kunnen switchen naar een ander kleur of een nieuw paar veters. Het probleem hierbij is dat producenten hun producten pas vrijgeven wanneer ze het niet meer nodig hebben om het product te maken. We kunnen die veters dus pas krijgen als de schoen niet meer gemaakt wordt. Op die manier hangen wij volledig af van de mode van de schoenen en moeten wij noodgedwongen vaak achterop de mode lopen. Een paar jaar terug zagen we heel veel schoenen in een rosé metallisé afwerking. Mensen kwamen hier heel vaak om schoenpoets vragen voor die afwerking, maar dat was nergens te vinden. Pas twee jaar later, toen die trend was gaan liggen, konden wij aan dergelijke schoenpoets geraken. Maar dan is het al te laat. Dat is heel frustrerend. Wij zouden heel graag op de mode vooruit lopen, maar dat laat de industrie niet toe.”

Geen uitgestorven ambacht

Dat schoenen laten herstellen in een neerwaartse spiraal zit, merken ze bij De Schoenkliniek allesbehalve. “Ik merk net dat we weer in de tegenovergestelde richting aan het gaan zijn”, merkt Jourdan zelfs op. “Mensen kopen weer graag tweedehands en laten weer graag hun favoriete paar herstellen zodat ze nog een seizoen meegaan. Die mentaliteit is een gevolg van het hele duurzaamheidsverhaal. Uiteraard zien wij ook veel liever hakjes in het straatbeeld, maar de mode nu is nu eenmaal sneakers. En aan de mode kan je niets veranderen, meer nog, die blijft nog een tijd hangen. Die sneakers zijn volgend jaar nog niet weg.
Belangrijk is om dan de visie te hebben om daarop in te spelen. Wij zijn gaan uitkijken om de sneakers mooi te laten poetsen want die worden snel vuil, of om die te hernaaien, er een nieuwe veter in te steken of zelfs de studs erop te vervangen. Uiteraard maken mensen nog niet altijd de reflex om een sneaker bij een schoenhersteller binnen te brengen, maar het besef groeit wel.”

Webshop naast de winkel

De Schoenkliniek is ook online aanwezig. Alles wat te verkrijgen is in de winkel, kan ook online besteld worden. “De webshop is actief, maar dat komt traag op gang. We krijgen nu en dan wel bestellingen uit Nederland, voornamelijk omdat zij botsen op unieke producten die ze in Nederland niet terugvinden. Onze webshop vinden wij echt fantastisch. Daarop verkopen wij zaken extra die we zonder online aanwezig te zijn, niet hadden kunnen verkopen. En het vraagt maar heel weinig energie. Daarom willen we de webshop heel graag nog verder uitbouwen, uiteraard naast de fysieke winkel. Beiden gaan hand in hand, want de feedback van klanten en de communicatie met hen zouden wij nooit kwijt willen en dat ligt net in de winkel.”

Schoenen herstellen van op afstand

“Daarnaast bieden we ook nog de mogelijkheid om schoenen op te sturen voor herstel. Mensen kunnen online foto’s doorsturen en krijgen dan een antwoord met de herstellingskosten. Zij sturen hun schoenen dan op, ik herstel ze hier en wanneer ze klaar zijn, keren ze per post terug naar de eigenaar. Heel handig, maar helaas zit het nog niet helemaal in de lift. Ook dit hopen we nog verder te boosten.”

“We staan op ontploffen”

Op de vraag wat de toekomst nog zal brengen, moet Jourdan glunderen. “Eerlijk? We staan op ontploffen, maar we kunnen niet. De plaats waar we nu zitten is te beperkt om te doen wat we willen. Uiteindelijk zal tijd raad moeten brengen en zien we wel wat er op ons pad komt.”