Batterij verdient ondersteuning, ook in de werkplaats

Acculaders essentieel voor diagnosewerkzaamheden, onderhoud en reparaties aan voertuigen

Moderne voertuigen beschikken over een groot arsenaal elektronische toepassingen. Dat heeft gevolgen voor de werkplaats, want elektronica is gevoelig voor spanningspieken of te lage spanningen. Laders die accu's ondersteunen tijdens diagnose-, onderhouds- en reparatiewerkzaamheden verhelpen deze problemen. Maar kan je elk toestel zomaar overal inzetten?

Probleem met gevoelige elektronica

Dat elektronica gevoeliger is dan robuuste mechanica voor beschadiging is een open deur intrappen. Voorzichtigheid is daarom geboden bij de behandeling van voertuigen in de werkplaats, want problemen met de spanning kunnen tot een veelvoud aan problemen leiden:

• Chips met informatie over de werking van het voertuig kunnen hun inhoud verliezen;
• Het geheugen van het managementsysteem kan gedeeltelijk of geheel gewist worden;
• Software-updates kunnen voortijdig onderbroken worden waardoor het systeem in de soep draait;
• Een plotse toevloed aan storingsmeldingen uit diverse componenten die in de regeleenheden worden opgeslagen.

Kwalitatieve laders die accu's ondersteunen tijdens diagnose-, onderhouds- en reparatiewerkzaamheden zijn een essentieel onderdeel in elk atelier

Voertuigfabrikanten zijn maar al te goed op de hoogte van deze problematiek en doen er alles aan om hun elektronica te beschermen tegen deze spanningsproblemen. Om te voorkomen dat de elektronica tijdens diagnose-, onderhouds- of reparatiewerkzaamheden ontregeld of beschadigd raakt, moeten voertuigaccu's exact volgens de specificaties van de autofabrikant op de juiste spanning gehouden worden. We zien dat die richtlijnen van de fabrikanten de afgelopen jaren steeds strenger worden, waarbij er vanaf een zekere tijdspanne al het werken met een ondersteuning voor de accu opgedragen wordt.

Kwalitatieve laders die accu's ondersteunen tijdens diagnose-, onderhouds- en reparatiewerkzaamheden zijn daarom een essentieel onderdeel in elk atelier. Laders zullen de nodige ondersteuning bieden tijdens de diagnose en herprogrammering tijdens de werkzaamheden, actieve opgeslagen accu's en batterijen onderhouden en eventueel de showroommodellen van de nodige energie voorzien.

Ook omgekeerde problematiek

Het batterijniveau op peil houden om de elektronica niet te verstoren ... of de elektronica op peil houden om het batterijniveau niet te verstoren? Iedereen weet ondertussen wel dat de vele elektronische onderdelen wel eens stroom durven te verbruiken, zelfs nadat de motor is afgezet. Er is dus een reële kans dat een wagen na verloop van tijd ontladen wordt.

Ontlading leidt tot ontwikkeling van loodsulfaat

Is het daarbij mogelijk dat een batterij zo ver leeggetrokken is dat ze niet meer gereanimeerd kan worden? In principe wel. Een batterij is in essentie wel een chemisch proces dat niet zomaar verdwijnt omdat er geen toevoer meer is. Zodra de nodige ingrediënten opnieuw aanwezig zijn, zal het proces normaliter opnieuw in gang gezet worden.

Ontlading leidt evenwel tot de ontwikkeling van loodsulfaat in de accu. Als een batterij te ver wordt leeggetrokken, zal het laagje loodsulfaat op de rooster kristalliseren. Als de accu niet of niet volledig is opgeladen, zal die kristallaag aangroeien en zo het oppervlak van het poreuze lood steeds verder verkleinen. Deze kristallen zijn in het beste geval moeilijk, of in het slechtste geval onmogelijk, terug om te zetten in loodsulfaat. Afhankelijk van de toestand en het ontwerp van de accu kan dit binnen enkele dagen leiden tot een situatie waarin de accu geen stroom meer kan ontvangen, en dus helemaal onbruikbaar wordt.

Temperatuur voorname oorzaak van accuproblemen

Daar komt nog bovenop dat zelfs een accu die zeer snel na het te ver ontladen terug wordt opgeladen (en zich volledig lijkt te herstellen), kan leiden onder restschade. Dit zal uiteindelijk een negatief effect hebben op de levensduur van de accu. Zeker als de batterij keer op keer te ver leeggetrokken wordt, is het mogelijk dat het laden steeds langer duurt.

Als een batterij totaal niet meer kan opladen, kunnen er ook andere oorzaken aan de basis liggen: blootstelling aan te hoge temperaturen, te veel trillingen of een defecte alternator. In de praktijk blijkt de temperatuur een voorname oorzaak van problemen te zijn. Het zuur in het binnenste metaalrooster gaat onder invloed van temperatuur corrosie vertonen en dat leidt er vervolgens toe dat ook de elektroden het begeven. Spoedig zal de capaciteit van de batterij drastisch dalen, en het voertuig niet meer starten.

Volstaat één acculader?

Om een batterij op niveau te houden zijn er meerdere oplossingen. Vaak worden acculaders, druppelladers en zelfs startboosters op één hoop gegooid, maar dat is niet correct. Juister is om een druppellader als een type acculader te beschouwen en een startbooster als een compleet andere groep te beschouwen.

Acculader

Acculaders zullen rechttoe rechtaan de accu in één keer volledig opladen. Als de accu is opgeladen dient u de acculader weer los te maken, bij een druppellader is het de bedoeling dat de batterij over een langere periode opgeladen blijft, zoals dat bijvoorbeeld in showrooms het geval is.

Er zijn uiteraard vele verschillende soorten acculaders, met voltage, laadstroom en toepassing als voornaamste verschillen. Naast de diverse batterijvoltages en oplaadstromen zien we vandaag ook grote verschillen in batterijtechnologie, zoals traditionele loodzuur-, AGM- en gelaccu's, en lithiumaccu's. Daar komen dan nog de eerder vermelde vereisten van de fabrikant bij. Kan ik dan wel één acculader inzetten voor al de wagens die door mijn atelier passeren? Het antwoord is genuanceerd.

Sommige toestellen zijn voorzien van een microprocessor die automatisch detecteert of een accu van 6, 12 of 24 volt aangesloten is en stelt de optimale laadstroom en laadprogramma in, waarbij een breed capaciteitsniveau bediend wordt. Zo zijn er toestellen die starten vanaf enkele Ah en sommige gaan zelfs tot enkele honderden Ah.

Moderne toestellen komen ook vaak met meerdere gebruiksmodi. Een automatische zogenaamde plug-and-chargemodus zorgt voor het makkelijke opstarten van het laadproces in de eenvoudige toepassingen. De laadparameters worden hier door het toestel zelf automatisch ingesteld. Wie sommige laadparameters daarentegen zelf wil instellen, kan het toestel in professionele modus zetten.

Sommige toestellen beschikken eveneens over de mogelijkheid om (te) diep ontladen accu's te regenereren. De oorzaken van prijsverschillen tussen toestellen zijn soms moeilijk op het zicht te achterhalen, maar liggen veelal bij moeilijker op te sporen factoren: zo is de IP-beschermingsgraad – dat is de sterkte van de behuizing tegen water- en stofindringing – vaak beperkter bij goedkope toestellen, of ontbreken noodzakelijke thermische of elektronische/elektrische beveiligingen, zodat er wordt ingeboet op veiligheid.

Een druppellader is voorzien van intelligentie die bepaalt hoeveel lading de accu nog nodig heeft

Druppelladers voor de lange termijn

Een druppellader is voorzien van intelligentie die bepaalt hoeveel lading de accu nog nodig heeft. Bovendien zorgt dit type – zoals de naam al weggeeft – voor een druppelsgewijze langzame oplading. De combinatie van de beperkte snelheid met de intelligentie zorgt ervoor dat een druppellader altijd stopt met laden als de accu vol is en dus nooit teveel of te weinig laadt. Dat heeft een positieve impact op de levensduur van de accu.

Bijkomend voordeel van een druppellader is dat deze voor langere tijd verbonden kan blijven met de accu. Vaak vinden we ook 'onderhoudslader' als alternatieve benaming voor een druppellader, net omdat een druppellader kan ingezet worden om een batterijsysteem altijd paraat te houden. Het "onderhoudt" dus als het ware de batterij.

Dat is ook de reden waarom we ze vaak terugvinden in showrooms, zodat de elektronische systemen in wagens te allen tijde aan potentiële gebruikers getoond kunnen worden. Ook bij druppelladers is het oppassen geblazen bij de toestelkeuze, want niet elk toestel kan zomaar op eender welke accu aangesloten worden.

Startbooster

Een startbooster staat dan weer volledig los van voorgaande. Met een booster, ook wel startbooster, starthulp, jumpstarter of boosterpack genoemd, kun je een auto, motor of lichte vrachtauto starten wanneer de accu van dat voertuig leeg is. Het toestel is dus vooral bij depannage interessant om het opstarten en boosten van slechte of lege accu's in goede banen te leiden. Bij de meeste toestellen geeft een ledoplaadindicator na het opstarten van het voertuig de status aan van het laadsysteem van het voertuig. Ze zijn ook voorzien van een waarschuwing voor omgekeerde polariteit door verkeerd aangesloten accupolen. De verschillen in kwaliteit weerspiegelen zich in de gebruikte materialen, bijvoorbeeld voor de klemmen (messing) en kabels (zuiver koper).

Met dank aan Fronius, Ecobat, Bosch, Snap-on Tools

 

Wat met vrachtwagens?
Voor vrachtwagens zijn er specifieke trailerchargers verkrijgbaar. Vandaag zien we dat Euro5/6-trucks steeds vaker een lagere laadspanning hebben, karakteristiek rond de 28–28,2 V. Als er een set accu's in de trailer staan die de laadklep bedienen, dan worden die te weinig geladen omdat er ook nog spanningsverliezen zijn in de kabel naar achter in de trailer. Het resultaat is een verkorte levensduur van de accu's. Dat kan eenvoudig opgelost worden met een trailercharger (DC-DC-lader). Deze DC-DC-converter zet de aangeboden "lage" spanning om in een normale laadspanning voor de accu's achter in de trailer.