einde van de ontstekingsbougie in zicht?

Diagnose en vervanging van ontstekingsbougies

Een ontstekingsbougie is een belangrijk onderdeel in de motor, die ervoor zorgt dat er een elektrische stroomvonk van het ontstekingssysteem naar de verbrandingskamer wordt overgeleverd. Door de opkomst van de elektrische en hybridevoertuigen en de aanpassing van de moderne motoren lijken de bougies zoals ze vandaag bestaan echter niet meer levensvatbaar. Om een duidelijk beeld te scheppen, lijsten we enkele van de meest voorkomende oorzaken op waardoor ze stukgaan én geven we mee hoe de bougies op een juiste manier vervangen kunnen worden.

opbouw van de bougie

rol van de bougie

Om te weten te komen hoe een bougie werkt en waar de problemen liggen waar die vandaag mee te kampen heeft, is het belangrijk te weten hoe zo'n bougie is opgebouwd. Hieronder worden zes belangrijke onderdelen aangetoond met hun bijhorende functie.

1. In de huidige bougies is een weerstand (resistor) ingebouwd. Deze zorgt ervoor dat de radiofrequentie-interferentie geëlimineerd wordt.
2. Het omhulsel van de bougie is meestal een metalen zeskant met schroefdraad die de verbranding afsluit en het mogelijk maakt om de stekker te installeren of te verwijderen.
3. Elke bougie heeft zijn eigen warmtewaarde. De isolator verhindert dat het secundaire ontstekingsvoltage ergens anders aan de grond gezet wordt en verplaatst de hitte van het verbrandingsproces naar het cilinderhoofd.
4. De massa- en middenelektroden positioneren de vonk in de ontstekingskamer ('firing end' + 'ground electrode')
5. 'The gap' is de afstand tussen de centrum- en de grondelektrode. Dit is waar de ontstekingsvonk moet overspringen, wat zeer belangrijk is voor de correcte werking.
6. Ten slotte verbindt de terminal de stekker met het ontstekingssysteem.

wat doet een bougie?

De functie van een bougie is om een vonk te genereren. Deze ontstaat door de hoge spanning die wordt opgewekt en springt tussen de elektroden. Een vlam verspreidt zich uiteindelijk en vult de verbrandingskamer tot het mengsel verbrand is. De vrijgekomen warmte doet de temperatuur stijgen, waardoor er een snelle drukopbouw ontstaat in de cilinder en de zuiger naar beneden gedrongen wordt. Deze beweging zorgt ervoor dat het voertuig aangedreven wordt via de krukas, versnellingsbak en assen.

einde van de ontstekingsbougie?

Binnen de sector is te horen dat er jaarlijks nog steeds meer bougies verkocht worden dan het jaar voordien. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid nog even zo blijven. De verwachting is dat dit elan zich nog verder zal zetten tot 2030. Vanaf dan zal het toppunt van de markt volgens de verwachting bereikt zijn. De oorzaak daarvan is dat motoren de laatste jaren sterk veranderd zijn - van indirecte naar directe inspuiting - en ook downsizing heeft zijn intrede gedaan. Dit heeft uiteraard directe gevolgen voor de bougies.

Door de downsizing van de motoren zijn er telkens minder en minder bougies per voertuig nodig. Drie- en viercilindervormige motoren worden de norm en motoren met vijf cilinders zullen alsmaar meer verdwijnen. Ook de opkomst van elektrische en hybridevoertuigen is niet positief voor de markt, aangezien de eerste groep helemaal geen bougies heeft en de tweede door de werking van het voertuig minder brandstof verbruikt.

Voer telkens een schade- of foutenanalyse uit tijdens het jaarlijks onderhoud

Naast het feit dat er alsmaar minder bougies nodig zullen zijn, zullen zij ook aan een gedaanteverandering onderworpen moeten worden. De moderne motoren lopen immers op een armer mengsel, waardoor ze op een hogere temperatuur werken en dus aan steeds meer spanningen worden blootgesteld. Bougies zullen dus resistenter en efficiënter moeten zijn. Om aan die vraag te beantwoorden, worden ze nu vaak gemaakt uit edelmetalen die langer meegaan dan de standaard nikkelbougies.

in de praktijk

storings- of foutenanalyse

Om schade te voorkomen aan de ontstekingsbougies, is het belangrijk om deze regelmatig te onderhouden en ook schoon te maken. De algemene richtlijn is om bij het jaarlijks onderhoud een storings- of foutenanalyse uit te voeren. Dit houdt in dat er telkens gekeken moet worden naar de werking van de motor. Als die onregelmatig loopt - met een aanzienlijke stijging van het brandstofverbruik - kan dit betekenen dat het tijd is om de bougie te vervangen.

Montage en demontage

Bij de montage en demontage van ontstekingsbougies, is het belangrijk het juiste gereedschap te gebruiken. Een bougiesleutel, bij voorkeur met momentindicatie, is uiteraard heel belangrijk.
1. Hanteer de handleiding van de wagen.
2. Laat de motor afkoelen voordat je de bougie verwisselt.
3. Ontkoppel de ontstekingskabel.
4. Poets voorzichtig het vuil rond de plug weg om te voorkomen dat het in de cilinder terechtkomt.
5. Schroef de oude bougie los.
6. Haal de oude bougie uit de verpakking en zorg ervoor dat je deze niet laat vallen tijdens de installatie!
7. Gebruik geen olie of vet.
8. Schroef de bougie er met de hand in zonder deze aan te draaien.
9. Draai de bougie vast met een momentsleutel, met inachtneming van het aanhaalmoment.
10. Sluit de ontstekingskabel weer aan.

belangrijkste oorzaken van schade

Hoe ziet u nu dat de bougie effectief aan vervanging toe is? Enerzijds kan er makkelijk gekeken worden naar de levensduur van de bougie, die bepaald werd door de fabrikant. Indien deze overschreden is, moet de bougie altijd worden vervangen. Toch bereiken de bougies vaak de opgelegde levensduur niet, aangezien de prestaties afhankelijk zijn van variabele factoren:

1. Rijgewoonte van de bestuurder;
2. Type brandstof dat leidt tot een variërende hoeveelheid bijtende stoffen;
3. Prestaties van de motor.

Indien blijkt dat de bougie de opgelegde levensduur niet weet te behalen, kan dit het gevolg zijn van verschillende zaken. Een visuele inspectie tijdens het jaarlijks onderhoud kan al snel uitsluitsel brengen. "Vaak worden bougies pas om de 90.000 kilometer vervangen, terwijl de elektrodes veel eerder vervuilen. Als de bougies om de 60.000 kilometer vervangen zouden worden, zouden veel problemen worden voorkomen", zo klinkt het bij een van de experts. Indien de elektrodes van de bougie bruin of lichtgrijs zijn, werkt de bougie nog steeds perfect. Is dit niet het geval, is er veelal schade. Hieronder lijsten we enkele van de meest voorkomende oorzaken op:

De opgelegde levensduur kan niet altijd gegarandeerd worden

• Droge vervuiling: De elektrodes en de directe omgeving zijn vervuild door droge koolstof. Een mogelijke oorzaak is de vorming van koolstofafzettingen omdat de ontsteking niet goed afgesteld is.
• Natte vervuiling: De elektrodes en de directe omgeving zijn vervuild door natte koolstof. Een te rijk brandstofmengsel of te laag verwarmingsbereik van de bougie kunnen hiervan de oorzaak zijn.
• Oververhitting: Kan ontstaan door een verkeerd ontstekingstijdstip, te arm brandstofmengsel, te laag water- of oliepeil of een te hoog verwarmingsbereik van de bougie.
• Verkeerde montage: Als de bougie te vast aangedraaid is, kan de afdichting tussen het keramiek en de behuizing breken, waardoor er scheuren ontstaan. Daarlangs kunnen verbrandingsgassen ontsnappen.
• Materiaalafzetting: Door olielekkage kunnen er zich afzettingen ophopen op elektrodes en de directe omgeving.
• Normale slijtage: De bougie is aan het einde van z'n levensduur, waardoor de efficiëntie van de motor vermindert. Daarbovenop verhoogt het brandstofverbruik en de uitlaatemissies.

Met medewerking van Bosch, DRiV, Hella Benelux BV en NGK Spark Plug Europe