Hoe diagnosetoestellen correct gebruiken en interpreteren?

In de voortdurende zoektocht naar manieren om voertuigen veiliger en meer comfortabel te maken, zijn wagens een complex samenspel van mechanica en elektronica geworden. Daardoor zijn diagnosetoestellen vandaag onmisbaar in de werkplaats. Toch zijn ze ook niet zaligmakend. Kennis bij de persoon die ze bedient zal immers het verschil maken om te bepalen of wagens in één keer juist hersteld kunnen worden.

Diagnosetoestellen in opmars

Voertuigen bevatten tegenwoordig een flinke portie elektronica: ABS, cruisecontrol, automatische airconditioning, ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) … Al die snufjes doen beroep op sensoren en actuatoren om de bestuurder alle veiligheid en comfort te bezorgen. Dat zorgt er echter voor dat een elektrisch defect de wagen in het ergste geval tot stilstand kan brengen. Daarom deden diagnosetoestellen hun intrede in de werkplaats.

Om te werken met diagnosetoestellen zijn opleidingen een must

Met diagnosetoestellen kunnen garagisten o.a. alle foutcodes, onderhoudsindicatoren en tellers van de boordcomputer uitlezen. Hoe recenter het voertuig, hoe meer elektronica aan boord en hoe moeilijker het zal zijn om zonder diagnosetoestel tot de juiste diagnose en herstelling te komen. De meeste werkplaatsen hebben de voorbije jaren dan ook geïnvesteerd in meerdere toestellen. Meer­dere, want niet elk diagnosetoestel kan even diep in de gegevens van elk merk kruipen. Maar zoals met elke technologie zijn ook aan de toepassing van diagnosetoestellen valkuilen verbonden.

Weet waar u naartoe wilt

Een eerste valkuil heeft te maken met de keuze van het juiste diagnosetoestel. Er is een zeer breed pakket van toestellen beschikbaar, elk met hun voordelen, beperkingen en budget. Als garagehouder moet u zich dan ook eerst een duidelijk beeld vormen van waar u voornamelijk op vastloopt en wat u in de toekomst allemaal wilt kunnen. Op welke merken en/of nieuwe technologieën wilt u zich toeleggen? Hoe diep wilt u gaan in de diagnose? Koopt u een eerste toestel of gaat het om een uit­breiding? Enzovoort. Want pas wanneer u weet wat u exact nodig hebt, kan u de juiste keuze maken. Er bestaat immers niet iets als één diagnosetoestel dat alles kan. Al kunnen intelligente diagnosetesters wel soelaas bieden (zie kaderstuk)

INTELLIGENTE DIAGNOSETESTERS
Door de grote hoeveelheid elektronica die tegenwoordig in voertuigen aanwezig is, is het niet altijd eenvoudig om door de bomen nog het bos te zien. Daarom zijn er tegenwoordig ook intelligente diagnosetesters verkrijgbaar. Dat zijn testers waarmee iedereen in de autobranche snel complete voertuigscans van de meest voorkomende, al dan niet verplichte, elektronische veiligheids- en comfortsystemen van alle automerken en alle modellen kan uitlezen. De status van het voertuig wordt daarbij weergegeven in een overzichtelijke digitale rapportage. Bovendien toont een intelligente tester enkel de informatie die de gebruiker nodig heeft om een correcte diagnose te kunnen stellen.

Opleiding(en) onmisbaar

Om tot een grotere efficiëntie in de werkplaats te komen, moeten uw medewerkers natuurlijk weten hoe ze met een diagnosetoestel aan de slag moeten. Want zo’n toestel geeft in eerste instantie de foutcodes aan. Om de eigenlijke oorzaak te vinden, moet verder dan dat worden gekeken en moeten ook de actuele waarden en prestaties tegen het licht worden gehouden. Opleidingen en trainingen – over hoe een voertuig elektronisch, mechanisch en hydraulisch in elkaar zit en hoe een diagnosetoestel precies werkt – zijn dan ook een must.

Voor het leren werken met het diagnosetoestel zelf – de opbouw, de lay-out, extra informatie … – kunt u terecht bij de fabrikanten. Al leert de ervaring dat jongeren die geschoold zijn in een diagnose­toestel van merk A, ook snel hun weg zullen vinden in toestellen van merk B. Voor opleidingen rond systeemkennis van voertuigen kunt u bij opleidingsinstanties terecht. Daarbij wordt gefocust op hoe je naar de parameters kan kijken en wat je ermee kan doen. Hoe breder de systeemkennis, hoe beter de diagnose zal zijn.

 De rapporteringsmogelijkheden van diagnosetoestellen zijn het ideale instrument om het vertrouwen van de klant te winnen

Software als hulpmiddel

Hoewel opleidingen steeds onmisbaar zullen zijn om een correcte diagnose te stellen, kan de software van het diagnosetoestel wel al een belangrijk hulpmiddel zijn. Zo is er software die de gebruiker stap voor stap begeleidt wanneer een bepaalde foutcode verschijnt. Daarenboven gaat de software de meetwaarden automatisch vergelijken met de richtwaarden van de autofabrikant. Tevens is sommige software uitgerust met een uitgebreide databank met gekende fouten en pannes, mét de overeenkomstige oplossing.

Vergeet de voeding niet

Een vereiste om met een diagnosetoestel aan de slag te gaan, is de aanwezigheid van een gestabiliseerde voeding. Zo’n voeding zorgt ervoor dat de spanning niet onder een kritisch niveau zakt, zodat de communicatie kan blijven lopen. Een spanningsval kan voorkomen bij het uitvoeren van een software-update of bij de activering van bepaalde programma’s. Het is ook raadzaam om tijdens het onderhoud het contact aan te laten. Wanneer het diagnosetoestel bijvoorbeeld de hand­remmodule in servicemodus heeft gezet, is het niet aan te raden om deze servicemode te onderbreken om zodoende geen bijkomende problemen te veroorzaken.

Een tweede belangrijke stap is het opzoeken van de juiste aanvullende informatie. De technische schema’s en bedradingsschema’s van het voertuig zijn een absolute must om efficiënt aan de slag te gaan. Fabrikanten van diagnosetoestellen bieden daarom ook technische licenties aan, waardoor al die informatie gemakkelijk kan worden geraadpleegd.

Gegevens vaker afgeschermd

Diagnose zal pas kinderspel worden voor universele garages wanneer alle constructeurs via het­zelfde platform werken. Die verregaande standaardisering is nog niet voor morgen, en momenteel is er zelfs een tegenovergestelde trend aan de gang waarbij constructeurs hun gegevens steeds meer afschermen. Dat heeft in eerste instantie te maken met cyberveiligheid. De elektronica en connectie­mogelijkheden die wagens bevatten zijn een eerste stap richting slimme mobiliteit, maar ze maken van de wagen ook een potentieel doelwit voor hackers. Daarom is een extra verdedigingsmuur rond de voertuiggegevens geen overbodige luxe. De keerzijde van de medaille is dan natuurlijk dat de gegevens daardoor moeilijk bereikbaar zijn voor diagnose en herstelling.

Een beveiligde diagnosetoegang is overigens verplicht in Europa sinds 2020. Om toch toegang te kunnen krijgen tot de gegevens, werken sommige merken met een betaalmuur. Daarnaast zijn de nieuwste diagnosetoestellen voorzien van een aangepaste architectuur die compatibel is met de security gateways van vandaag.

Pass-Thru en andere hulplijnen

Sinds de Euro 4-wetgeving moeten constructeurs fabrieksinformatie, documentatie en software verplicht beschikbaar stellen voor de aftermarket. Onder Euro 5 valt ook het (her)programmeren van regelapparaten daaronder. Die vereiste wordt Pass-Thru genoemd.

Om Pass-Thru te kunnen gebruiken, is een account bij een merk nodig. De mogelijkheden met zo’n account zijn zeer uitgebreid en gaan verder dan alleen het programmeren van nieuwe software of toegang krijgen tot software-updates. U kan er ook foutcode-informatie mee opsporen, technische servicebulletins terugvinden, inleren en coderen, schema’s opvragen, onderhoudslijsten bijhouden of software-updates uitvoeren. De benodigdheden daarvoor zijn – naast een account – VCI-apparatuur met J2534-protocol en de bijhorende software op een laptop.

Een nadeel van Pass-Thru is wel dat er per fabrikant een account moet zijn. Tevens moet wie andere hulplijnen wil inschakelen en gebruik wil maken van remote assistance, zich altijd bewust zijn van wie er aan de andere kant van de lijn zit. Maar ze kunnen een waardevol instrument zijn om door de diagnose heen begeleid te worden.

Onderbouwen van vertrouwen

Uw klant is vandaag veeleisender dan ooit. Hij kent alle verhalen over cowboys in de sector die klanten dure herstellingen aansmeren, en zal vaak wantrouwig staan tegenover extra werk dat nodig is. Gelukkig zijn de rapporteringsmogelijkheden van diagnosetoestellen het ideale instrument om het vertrouwen van de klant te winnen. U kunt immers zwart op wit, op basis van effectieve metingen, aantonen waarom u tot een bepaalde conclusie bent gekomen en wat de best mogelijke aanpak van het probleem is op basis van die gegevens. Zo kunt u samen met de klant tot een beslissing komen. De valkuil voor offertes is wel dat men niet altijd weet hoeveel tijd er in een diagnose zal kruipen. En men zal ook weer over de nodige systeemkennis moeten beschikken om het probleem helder uit te leggen, wat dus nogmaals het belang van adequate opleidingen onderstreept.

Met dank aan Bosch, Hella Benelux, LKQ, Smeets Solutions en Snap-on Tools