Welke diagnoseapparatuur voor jouw werkplaats?

Wat zijn de laatste trends en tips?

Diagnoses werden vroeger gesteld op basis van meetgegevens van eenvoudige uitleesapparatuur, aangevuld met de kennis en ervaring van de garagist. Vandaag is zijn diagnoseapparatuur veel intelligenter en in staat een belangrijk deel van het beoordelingstraject over te nemen. Ze communiceert draadloos via diverse protocollen, waardoor ook het uitlezen – en het oplossen van problemen – vanop afstand mogelijk is. 

Diagnosetools voor de auto's van morgen

Met de toenemende complexiteit van auto’s, de strengere emissie-eisen en zéker met de opkomst van hybride en elektrische voertuigen, is diagnoseapparatuur geëvolueerd tot intelligente apparatuur met een veelvoud aan mogelijkheden voor diagnose en onderhoud.

Wat kiest de moderne garage?

De moderne garage maakt gebruik van diagnoseapparatuur die foutcodes kan uitlezen, live data interpreteren, componenten aansturen, kalibraties uitvoeren (waaronder van ADAS-systemen), software updaten en voertuigdata loggen.

Deze functies zijn noodzakelijk voor een correcte probleemdetectie en herstelling volgens OEM-specificaties. Daarnaast zijn er ook functies die minder rechtstreeks met diagnose te maken hebben, maar de voertuigtechnicus wel helpen om efficiënter te werken. Denk bijvoorbeeld aan automatische rapportering van metingen of de mogelijkheid om informatie meteen door te sturen naar collega’s of klanten.

Dat laatste slaat een directe brug naar draadloze communicatie: het uitlezen en verzenden van gegevens zonder fysieke verbinding. Moderne diagnosetools ondersteunen hiervoor Secure Gateway (SGW)-toegang. PassThru-compatibele apparaten zijn bovendien essentieel voor programmering en software-updates op OEM-niveau. Verder zijn er toepassingen voor DoIP (Diagnostics over IP), diagnose op afstand, ADAS-kalibratie en cloudgebaseerde platforms die realtime-updates ondersteunen en toegang bieden tot technische informatie.

DoIP is een relatief nieuw communicatieprotocol dat gegevens overdraagt met snelheden tot 100 Mbit/s, tegenover 5 Mbit/s bij het klassieke CAN-protocol. Die hogere bandbreedte is noodzakelijk in nieuwere voertuigen, waarin de hoeveelheid data exponentieel is toegenomen. Deze netwerkinfrastructuur vormt bovendien de basis voor OTA-communicatie (Over-the-Air), waarmee OEM’s onder meer software-updates op afstand kunnen uitvoeren.

Intelligente diagnose

Kenmerkend voor moderne diagnoseapparatuur is dat ze grote hoeveelheden data genereert, verwerkt én interpreteert. Intelligente systemen – ook wel ‘smart diagnostics’ genoemd – doen suggesties voor mogelijke oorzaken, bieden gerichte informatie aan en stellen een stappenplan voor om het probleem op te lossen, eventueel met begeleidende componententests.

Het neusje van de zalm op het vlak van intelligentie is de inzet van artificiële intelligentie (AI). Deze technologie, op basis van wereldwijd beschikbare of synthetisch gegenereerde data, ondersteunt de garagehouder bij het stellen van een juiste diagnose – en doet meer dan dat.

Zo kan een AI-assistent schade herkennen en automatisch opnemen in een rapport, dat vervolgens gekoppeld wordt aan het diagnoserapport. Ook kan de assistent online informatie opzoeken over specifieke termen of storingen en deze duiden voor de gebruiker. Spraakgestuurde modules zijn vandaag nog vaak Engelstalig, maar het is slechts een kwestie van tijd voor ze ook in het Nederlands beschikbaar zijn.

Hoe intelligent diagnoseapparatuur ook wordt, het blijft essentieel om adviezen niet blindelings over te nemen. Blijf zelf nadenken en controleer steeds of het voorgestelde advies klopt, bijvoorbeeld via handmatige metingen. Zo voorkom je heel wat problemen. Leveranciers en adviseurs benadrukken dan ook terecht dat een degelijke opleiding onmisbaar is voor een betrouwbaar en veilig gebruik van deze apparatuur..

Overige ontwikkelingen

Naast alle elektronische en communicatiegerichte vooruitgang, evolueert diagnoseapparatuur ook op andere vlakken: ze wordt sneller, lichter en ergonomischer.

Op het vlak van ergonomie zijn er extra’s beschikbaar, zoals een roterende steun, een antireflectiescherm en grafische ondersteuning bij diagnoses. Die laatste helpt de technicus om sneller inzicht te krijgen in complexe onderlinge verbanden en live databronnen.

Dergelijke ondersteuning is beschikbaar voor onder meer systemen zoals de uitlaat, inlaat, brandstoftoevoer, EVAP en HV (hoogspanning). Dankzij de vooruitgang in batterijtechnologie kan de apparatuur bovendien een volledige werkdag functioneren zonder tussentijds opladen.

Cybersecurity

Met de toename aan gegevensuitwisseling tussen systemen groeit ook de aandacht voor cybersecurity. Voertuigfabrikanten beschermen hun systemen steeds vaker met gateways en encryptie, zodat toegang enkel mogelijk is via geregistreerde accounts.

In de EU hebben autobedrijven in bepaalde gevallen een SERMI-certificatie nodig om aan antidiefstalsystemen te mogen werken, zoals sleutels, contact- en deursloten. Daarnaast maken moderne voertuigen gebruik van gecodeerde communicatieprotocollen, zoals het eerdergenoemde DoIP en CAN FD. Dit betekent dat standaarddiagnosetools vaak niet volstaan.

Naast veiligheid is ook connectiviteit van belang: cloudgebaseerde systemen vereisen een stabiele internetverbinding. Bovendien moeten technici inzicht hebben in zowel software- als cybersecurityproblemen, én op de hoogte zijn van wet- en regelgeving zoals de AVG. Ook hier geldt dat goede training en actuele kennis essentieel zijn voor het vlot en veilig gebruik van moderne diagnoseapparatuur.

Speciaal voor elektrische voertuigen

Bijzondere aandacht is vereist voor diagnoseapparatuur voor elektrische voertuigen. Dit heeft enerzijds te maken met de veiligheid – de spanning kan oplopen tot 800 V en vereist dus kennis en kunde – maar anderzijds ook met een betrouwbare werking.

De aansturing en het volledige accumanagement vereisen uiterste precisie: zelfs kleine storingen kunnen leiden tot het uitvallen van cruciale systemen – en daarmee van de volledige auto. Ook na een botsing of ongeval is diagnoseapparatuur bij EV’s van essentieel belang. Waar mechanische schade vaak zichtbaar is, geldt dat niet voor elektronische schade. Enkele voorbeelden van functies die bij dit type diagnose horen:

• Analyse van de tractiebatterij, inclusief het uitlezen/wissen van foutcodes en weergave van live data;
• Grafieken/logs voor batterijtemperaturen en celspanning;
• Uitlezen van de tractiebatterij los van het voertuig (On-Bench), zonder dat het voertuig verbonden hoeft te zijn (bijvoorbeeld voor controle na reparatie van de tractiebatterij);
• SOC-rapport (State of Charge) en SOH-rapport (State of Health);
• Stapsgewijze procedures met gedetailleerde afbeeldingen om veilig te kunnen testen;
• Schema's van systeemtopologie, componenten, contactdozen en stekkers;
• EV-diagnose via OBD of rechtstreeks met meegeleverde speciale kabels en jumpers;
• Diagnosefuncties van tractiebatterij en aandrijflijncomponenten;
• In werking stellen van tractiebatterij na aanrijdingsschade;
• Testmogelijkheden voor 48V-systemen zoals accu en dynamo.

Valkuilen

Investeren in diagnoseapparatuur vraagt om een grondige voorbereiding, waarbij duidelijk in kaart wordt gebracht welke functies noodzakelijk zijn voor welke werkzaamheden.

Leveranciers kunnen in veel gevallen waardevol advies geven, al blijft het belangrijk om zich niet te laten verleiden door ogenschijnlijk aantrekkelijke totaaloplossingen van grote onderdelenleveranciers. Hun achterliggende doelstelling is immers vaak het stimuleren van onderdelenverkoop.

Blind vertrouwen op foutcodes zonder eigen diagnose leidt gegarandeerd tot problemen

Daarnaast is het belangrijk te kiezen voor een leverancier die ook na de aankoop voldoende service biedt en over de nodige expertise beschikt. Denk aan regelmatige software-updates en de mogelijkheid tot training, zodat medewerkers het maximale uit de apparatuur kunnen halen. Een onafhankelijke supportpartner – zonder commerciële bijbedoelingen – is essentieel om correcte en duurzame herstellingen te waarborgen.

Een veelvoorkomende valkuil bij de aanschaf van diagnoseapparatuur is de keuze voor systemen die niet compatibel zijn met de voertuigmerken die op de betreffende locatie het vaakst worden onderhouden. Bovendien is er nog steeds apparatuur op de markt die niet compliant is en werkt met niet-goedgekeurde software.

Gebruik

De grootste valkuil bij het gebruik van diagnosesystemen is besparen op opleiding voor monteurs. Om moderne VCI’s efficiënt in te zetten, moeten technici de diagnostische paden volgen die door de software worden aangereikt, technische documentatie kunnen interpreteren, databases regelmatig bijwerken en het juiste voertuig selecteren om misdiagnoses te vermijden.

Efficiënt gebruik houdt ook in dat diagnoseprocessen worden geïntegreerd met werkplaatssoftware, dat OEM-portals worden benut voor merkspecifieke ondersteuning en dat diagnose op afstand wordt toegepast – als die optie beschikbaar is.

Een degelijke opleiding zorgt ervoor dat testers ook kunnen worden ingezet voor proactief onderhoud, en niet enkel voor het oplossen van storingen achteraf. Blind vertrouwen op foutcodes zonder eigen analyse, het foutief interpreteren van data, het overslaan van basiscontroles en werken zonder actuele software of voertuigkennis, zijn haast zeker recepten voor problemen.

Samenvattend

Wie – goed opgeleid – gebruik maakt van geschikte diagnoseapparatuur, helpt zijn klanten met snellere diagnoses, minder foutieve herstellingen en een duidelijke rapportering. Dat leidt tot klantentrouw, positieve mond-tot-mondreclame en uiteindelijk meer werkplaatsomzet. Bovendien ontstaan extra omzetkansen door tijdig onderhoudsbehoeften of dreigende systeemstoringen te detecteren.

Met medewerking van AA-Equipment Support België, Autel – Smeetssolutions, Snap-on Tools, Phinia, Hella Gutmann, Delphi autoparts en TAE