EUROPESE VERPLICHTING PUSHT AANTAL INSTALLATIES VAN TPMS

BANDENSPANNINGSCONTROLESYSTEMEN IN DE LIFT

Met de Europese verplichte installatie in alle nieuwe automodellen die sinds november 2012 op de markt zijn, is het niet meer dan logisch dat de bandenspanningscontrolesystemen een fikse opmars kennen. Een marktonderzoeksbureau voorspelt een toename tot 36,7 miljoen systemen in 2018. Bovendien zijn consumenten ook geneigd om de sensoren te vervangen bij het aankopen van nieuwe banden.

TIRE PRESSURE MONITORING SYSTEMS

Een bandenspanningscontrolesysteem is een elektronisch toestel dat ontwikkeld is om de luchtdruk in voertuigbanden in de gaten te houden. TPMS geeft de actuele info over de bandendruk mee met de chauffeur via de wijzer op een metertje. De exacte waarden worden op een pictogram getoond of er licht een eenvoudig waarschuwingslampje op.

Voordelen

De noodzaak om TPMS in te voeren, hangt samen met de steeds beter wordende ophanging. Die is ervoor verantwoordelijk dat chauffeurs minder goed opmerken dat hun banden geen correcte spanning hebben. Het rijden met banden met te lage spanning leidt tot een hoger brandstofverbruik (door een hogere rolweerstand) en is bovendien ook levensgevaarlijk door de verminderde handelbaarheid van het voertuig. Ook klapbanden, die meestal veroorzaakt worden door onderspanning, worden zo vermeden. Een TPMS brengt als voordelen met zich mee dat o.a. het door de bandenspanning bepaalde brandstofverbruik en de handelbaarheid gemonitord kunnen worden.

Nadelen

Het vervangen van banden op wagens, uitgerust met een bandenspanningscontrolesysteem, vergt wat extra aandacht. Meer daarover in Aandachtspunten bij (de)montage.

SOORTEN TPMS

Bandenspanningscontrolesystemen zijn op te delen in twee soorten: directe en indirecte systemen.

dTPMS

Direct Tire Pressure Monitoring Systems maken gebruik van druksensoren op elke band van het voertuig, intern of extern. Die sensoren rapporteren de bandendruk en detecteren de onderdruk in alle banden. Nadelen van dit (actieve) systeem zijn de beperkte levensduur van de sensorbatterij en het gebruik van de sensoren in moeilijke omstandigheden (mechanische schade, aantasting door vloeistoffen of weersomstandigheden …). Directe sensoren van de OEM zitten meestal gemonteerd aan de binnenkant van de velg, en hun batterijen zijn niet vervangbaar. Een batterijvervanging betekent dus meteen een installatie van een nieuwe sensor, inclusief een demontage van de banden. Om dat probleem zo lang mogelijk uit te stellen, werken veel TPMS-sensoren enkel wanneer het wiel draait.

 

iTPMS

Indirecte (passieve) bandenspanningscontrolesystemen maken geen gebruik van sensoren, maar meten de luchtdruk in de banden door het monitoren van individuele rotatiesnelheden van wielen en andere indicaties buiten de band zelf. De eerste generatie van indirecte systemen maakt gebruik van het feit dat een band met te weinig druk een lichtjes kleinere diameter (en hogere rotatiesnelheid) heeft dan een band onder correcte druk. Die verschillen worden met de wielsnelheidssensoren van het ABS/ESC-systeem gemeten.

De tweede generatie van iTPMS kan daarnaast gelijktijdig de onderdruk detecteren tot in alle vier de banden met gebruik van software voor een spectrumanalyse van de individuele wielen. Die analyse is gebaseerd op het principe dat bepaalde vormen en frequenties van een band-wiel-combinatie zeer gevoelig zijn voor de bandenspanning. Die trillingen kunnen gevolgd worden door een geavanceerde signaalverwerking van de wielsnelheidssensoren. Het huidige iTPMS bestaat uit softwaremodules die in de ABS/ESC-eenheden geïntegreerd zijn. Indirecte bandenspanningscontrolesystemen kunnen geen absolute drukwaarden meten of tonen en moeten gereset worden wanneer de banden gecheckt zijn en op de juiste druk gebracht zijn.

 

Het iTPMS is in vergelijking met de directe varianten gevoeliger voor invloeden van verschillende banden en externe factoren zoals wegoppervlaktes en rijsnelheid of -stijl. De resetprocedure, gevolgd door een ritje met een typische leerfase van twintig à zestig minuten, kan veel van deze nadelen uitschakelen, maar niet allemaal.

EUROPESE WETGEVING

In de Europese Unie moeten sinds 1 november 2012 alle nieuwe modellen van personenvoertuigen die op de markt gebracht worden, uitgerust zijn met een bandenspanningscontrolesysteem. Sinds 1 november 2014 zijn alle nieuwe personenwagens die in de EU verkocht worden, van een dergelijk systeem voorzien.

TOEPASSINGEN

Koppeling met telematica

Het bandenspanningscontrolesysteem wordt meer en meer gekoppeld aan telematica- en track-and-trace-systemen. Meestal worden die dan ook nog eens gelinkt aan een webapplicatie, al dan niet gekoppeld aan een smartphone of tablet. Op die manier kan er een controle uitgevoerd worden en kan er ondersteuning geboden worden vanop afstand.

Trucks & trailers

Ook al wordt het niet opgelegd door Europese verplichtingen, er wordt bij vrachtwagens en opleggers ook steeds meer gebruikgemaakt van het TPMS, omdat de correcte bandendruk bij een dergelijk transport al snel een hoop brandstof kan helpen te besparen. Ook voor offroadvoertuigen zoals tractoren, kranen ... bestaan er bandenspanningscontrolesystemen.

AANDACHTSPUNTEN BIJ (DE)MONTAGE

Onvermijdelijk zullen ook banden die uitgerust zijn met een bandenspanningscontrolesysteem vroeg of laat eens gewisseld moeten worden. Is het niet vanwege een lekke band, dan misschien door een standaardseizoenbandenwissel. Tijdens die wissel zijn er toch enkele zaken om in de gaten te houden. We hebben ze hier kort en bondig voor u opgelijst.

• Het inleren van sensoren gebeurt bij sommige TPMS'en per positie en per stuk. Dus moeten de wielen steeds op de originele plaats gemonteerd worden. Het wisselen van voor- en achterbanden om ze gelijkmatig te verslijten, is dus uit den boze. Gelukkig zijn de meeste systemen die vandaag gebruikt worden, minder kieskeurig en is niet elke sensor geprogrammeerd om de wielpositie te bepalen.
  
  
• Op winterbanden die gemonteerd zitten op een extra set velgen, moeten er dan natuurlijk ook bandendruksensoren zitten. Uw klant moet zich dus een extra set sensoren aanschaffen. Sensoren die op de velg gemonteerd moeten worden, zijn bevestigd met een moer.
  
  
• Het inleren van sensoren gebeurt bij sommige TPMS'en per positie en per stuk. Dus moeten de wielen steeds op de originele plaats gemonteerd worden. Het wisselen van voor- en achterbanden om ze gelijkmatig te verslijten, is dus uit den boze. Gelukkig zijn de meeste systemen die vandaag gebruikt worden, minder kieskeurig en is niet elke sensor geprogrammeerd om de wielpositie te bepalen.

• Het spreekt voor zich dat er bij het afnemen en monteren van banden extra aandacht moet gaan naar de sensoren. De kleinste beschadiging van een sensor kan leiden tot catastrofale gevolgen als de onderdruk niet gemeld wordt.

CONTROLE TPMS

Een TPMS testen op zijn correcte werking is natuurlijk steeds een goede zaak. Bij een passief systeem is die controle snel gebeurd. Als de wielsensoren voor ABS effectief werken, werkt ook het TPMS. Als de elektronica van het ABS-systeem problemen ondervindt, wat niet vaak voorkomt, moet er wel een diagnosetester tevoorschijn gehaald worden om de fout te lokaliseren. Problemen met een passief TPMS, zoals valse meldingen, worden meestal veroorzaakt doordat het systeem na de montage van andere banden niet gereset werd. Het is namelijk niet ondenkbaar dat de nieuwe set banden op het voertuig niet dezelfde afrolomtrek heeft van de vorige ingestelde banden. Actieve bandenspanningscontrolesystemen kennen wel vaker probleempjes. Zo raakt het batterijtje in de sensoren achter de ventielen uitgeput na vijf of zes jaar. Indien het actieve TPSM zijn sensoren moet inleren, kan het zijn dat er een merkspecifiek diagnosetoestel benut moet worden. Gelukkig zijn er ook heel wat bandenspanningscontrolesystemen met een centrale ontvanger die zelf detecteert welke sensor op welke positie aan het voertuig zit.

TOEKOMSTMUZIEK

Het behoeft geen betoog dat bandenwissels van wagens met een TPMS extra tijd vergen vanwege de voorzichtigheid die ingebouwd moet worden. Daarom werken verschillende bandenconstructeurs aan banden met een ingebouwde sensorchip. Die vervangen dan de ventielen met sensoren en zouden bij wissels van dergelijke banden kostbare tijd doen besparen.