Waarom richtbanken hun nut behouden

Op zich is de techniek en werking van richtbanken al jaren een vrij constant gegeven. Voortbouwend op hetgeen bestond in de naoorlogse pioniersjaren, werd de technische kant efficiënter, maar het principe wijzigde niet: ervoor zorgen dat het koetswerk van het voertuig na een ongeval terug exact in haar oorspronkelijke staat wordt hersteld. Opmerkelijk is alvast dat op het vlak van meten (3D!) een duidelijke vooruitgang werd geboekt. Men kan de evolutie van het product echter niet los zien van de realiteit dat wagens complexer werden, wat het 'richten' ervan voor grotere uitdagingen plaatste, niet in het minst om veiligheidsredenen.

Het principe van richtbanken is nooit gewijzigd: ervoor zorgen dat het koetswerk van het voertuig terug in de staat komt zoals toen het de fabriek uitgerold werd

Verschillende categorieën

Verschillende soorten onderscheiden zich. Een eerste categorie zijn de zogenaamde 'quick benches', kleinere trekbanken voor hoofdzakelijk cosmetische herstellingen. Een tweede bestaat uit de richtbanken voor elke toepassing, richtbanken in de letterlijke betekenis van het woord zeg maar. Sommige zijn mobiel, andere niet. Er zijn er die uitgerust zijn met een oprijbank en binnenliftsysteem, waardoor de richtbank op de gewenste hoogte kan worden geplaatst, wat onmiskenbaar ergonomische voordelen heeft. Wanneer zo een liftsysteem ontbreekt, wordt met mobiele steunen gewerkt om het voertuig correct te positioneren. Door de trend van langer wordende bedrijfsvoertuigen heeft zich voor deze types voertuigen een apart gamma afgetekend. Op zich niet anders, maar wel in staat om met deze grotere afmetingen om te springen.

Gebruik richtmallen

Eens het voertuig gepositioneerd is, wordt gebruikgemaakt van zogenaamde richtmallen (kalibers). Deze worden op bevestigingspunten van de mechaniek geplaatst, en dat op een plaats die tot op de millimeter correct moet zijn. Vanuit die punten wordt het koetswerk rechtgetrokken tot het zich terug in de toestand bevindt van toen het voertuig de fabriek uitrolde. Het voordeel van deze techniek is dat men enkel trekt op de punten waar het nodig is. Enkel die punten worden bijgetrokken; vastgezette punten blijven mooi op hun plaats.

Deze mallen kunnen gekocht of gehuurd worden. Vaak wordt aan dit laatste de voorkeur gegeven. Elk model heeft immers zijn specifieke noden op dit vlak. Een voorraad aanleggen om bij elke herstelling aan de slag te kunnen, zou dan ook onbegonnen werk zijn én een forse investering vergen. Op de markt bevindt zich ook een systeem van universele mallen. Weten hoe en waar men ze plaatst gebeurt dan aan de hand van plannen. En om het verkrijgen van het juiste plan voor een gegeven herstelling, bestaan dan weer abonnementsformules.

ADAS-systemen

Dit is het tijdperk van Advanced Driver Assistance-systemen (ADAS). Slecht uitgevoerde herstellingen aan het koetswerk kunnen een negatief effect hebben op het (degelijk) functioneren van dergelijke systemen. Zo kan een camera, bv. voor het registreren van een witte lijn, die niet vanuit een correcte hoek opereert, niet enkel een verkeerd beeld opleveren (letterlijk), maar ook een ernstig veiligheidsrisico in zich dragen. Een ander voorbeeld: een wagen waarvan de achterkant na herstel na een ongeval niet goed gekalibreerd is, kan de neiging vertonen van de weg af te wijken. Onderzoek toont overigens aan dat ook ongevallen die aan lage snelheid plaatsvinden een effect op het koetswerk kunnen hebben. Dit voortschrijdend inzicht steekt af tegen eerdere veronderstellingen dat dit niet het geval was. Het zijn deze trends die een vernieuwd doel van richtbanken en het gebruik ervan voeden.

Voertuig opmeten

Wat destijds niet kon, behoort vandaag wél tot de mogelijkheden. Meten is weten en dankzij de evoluerende technologie kan een 3D-meting van het voertuig uitgevoerd worden. Vaak is het zelfs onontbeerlijk geworden voor de initiële diagnose van de wagen, en ook dit is een gevolg van de manier waarop wagens evolueerden.

Want als men twintig jaar geleden nog de 'plooien' in het chassis met het blote oog kon detecteren, is de kans dat men die over het hoofd ziet bij nieuwere materialen zoals (hardere) staalsoorten gevoelig groter geworden. De gevolgen laten zich al raden: verborgen gebreken, een verkeerde diagnose en een problematisch herstel. Ziet men af van een meting, dan blijkt uit de praktijk dat men al te snel overgaat tot de vervanging van het onderdeel, zonder de zekerheid of dit wel effectief zal passen in het (mogelijk) vervormde koetswerk.

Direct gevolg hiervan is niet alleen dat het herstel niet naar behoren dreigt te worden uitgevoerd, maar ook veel tijdverlies om de dingen te doen kloppen … Met een meting vooraf weet men meteen of alle punten van het koetswerk correct staan. Het verschaft een antwoord op de pertinente vraag of een correctie van het koetswerk nodig is alvorens tot de heropbouw over te gaan.

Juiste data

Het gebeurt in de praktijk dat de constructeurs zelf de vraag formuleren geen herstellingen zonder voorafgaandelijke meting uit te voeren. Net als verzekeraars die maar wat graag zekerheid willen over de accuraatheid van de uitgevoerde herstelling. En niet onbelangrijk: een verkeerd uitgevoerd herstel kan tot aansprakelijkheid leiden. Een meetrapport, opgesteld na het uitvoeren van de werken, is bij discussie alvast een handig instrument.

Wat de praktische kant van dat meten betreft: de rol van de constructeurs is cruciaal. De relevante informatie moet uit die hoek komen. Zij stellen de modellen ter beschikking, waardoor de vergelijking gemaakt kan worden tussen het voertuig in kwestie en het voertuig in ideale toestand. Deze datasheet van het voertuig heeft als basis de zogenaamde blauwdruk, wat zo'n tien tot twaalf meetpunten zijn. De fabrikant vouwt dat verder uit naar een meetblad met 150 meetpunten van zowel koetswerk als chassis. In het aanwijzen van deze punten kan men vrij gedetailleerd gaan, al dan niet met behulp van een foto.

 
Rentabiliteit kleinere schades

Onterecht wordt het gebruik van een richtbank met mallen vaak in verband gebracht met grotere schades. Nochtans kan het gebruik ervan ook bij lichte schades economisch rendabel zijn. Men kan deze vaststelling niet loskoppelen van het feit dat door het prijskaartje dat aan (grote) herstellingen hangt, een voertuig sneller afgeschreven zal worden. Wat dan die lichtere schade betreft: om precies de reden dat het problematisch monteren en demonteren vermeden had kunnen worden door aanvankelijk gebruik te maken van de richtmallen. Uiteindelijk vallen hierdoor het herstel en de werkuren goedkoper uit dan wanneer men geen mallen gebruikt. Men mag ook niet vergeten dat zeven op de tien wagens die worden afgekeurd bij 'keuring na ongeval' gevallen van 'lichte' schade zijn zonder dat het gebruik van richtmallen overwogen werd. Experts op het terrein zien wat het gebruik van richtmallen betreft op die manier een verschuiving richting lichtere schades.

Met dank aan Carrosserie Service, EDUCAM en VB Tools