Vraag naar steeds krachtiger mobiele wisselapparatuur stijgt

Garagehouder dient tijdig te anticiperen op ontwikkelingen in de bandenmarkt

Een bandenwissel is binnen het garagebedrijf een terugkerend fenomeen, en dus moet het personeel kunnen beschikken over professionele apparatuur. Met de opkomst van de ‘mobiele wiel- of bandenservice’ rijst echter de vraag of ook in mobiele bandenwisselapparatuur moet worden geïnvesteerd. Met name de bandenmarkt voor personenauto’s is volop in beweging en dus is achterover leunen geen optie, noch voor de fabrikant van bandenwisselapparatuur, noch voor de garagehouder: ook die zal moeten anticiperen op veranderingen in de markt.

AFWEGINGEN

Bandenwissels zijn dagelijkse routine, en juist omdát het een terugkerend fenomeen is, is elk garagebedrijf genoodzaakt te investeren in professionele bandenwisselapparatuur voor de eigen vestiging. De mate waarin dat gebeurt, hangt uiteraard nauw samen met de hoofd- en nevenactiviteiten en dus met de benodigde capaciteit.

De modus operandi bij een bandenwissel is door de jaren heen overigens niet wezenlijk veranderd:

• bepalen van de startpositie van het ventiel teneinde de TPMS-sensor niet te beschadigen;
• bepalen van de positie van de velg en de band (al dan niet met laser);
• breken van de hiel, de dikke rand van de band die contact maakt met de velg;
• vastklemmen van het wiel (bij een centrale klem, zie kader, is de beschreven volgorde anders);
• verwijdering van de band (mechanisch dan wel pneumatisch aangedreven);
• het monteren van de vervangende band;
• het op de juiste spanning brengen en balanceren van de band.

Tafelklem versus centrale klem
Er bestaan in principe twee typen bandenwisselaars die zich onderscheiden door de wijze waarop de velg wordt vastgeklemd:
• met tafelklemmen, deze zijn gemonteerd op een draaitafel en worden gelijktijdig gebruikt om de velg vast te zetten. Door het gebruik van adapters op de klemmen kunnen uiteenlopende velgmaten worden geklemd tot aan velgen van lichte vrachtwagens;
• met een centrale klem (zie foto), een gespecialiseerde eenheid waarbij de wielas wordt gefixeerd, wat het werken met bijvoorbeeld laagprofielbanden vergemakkelijkt en schade aan de velg voorkomt.

De banden van vrachtauto’s en landbouwvoertuigen zijn dermate groot dat een bandenwissel speciale apparatuur vergt.

Ondanks allerlei technische innovaties is een bandenwissel nog altijd voor het overgrote deel manuele arbeid, en dus arbeidsintensief. Mede om die reden dient een garagehouder te investeren in professionele stationaire bandenwisselapparatuur die dat ´arbeidsintensieve´ in banen leidt. Meer daarover leest u in één van de volgende nummers.

De modus operandi bij een bandenwissel is door de jaren heen niet wezenlijk veranderd

MOBIELE BANDENSERVICE

De laatste jaren is er sprake van een stijgende vraag naar zogeheten ‘mobiele wiel- of bandenservice’, het op locatie vervangen van één of meerdere banden. Doorgaans gebeurt dat in een speciaal daarvoor ontworpen bandenservicebus met daarin een bandenapparaat, apparatuur voor het balanceren van de band, een stroomgenerator en een persluchtcompressor.

Verder bevinden zich hierin allerhande gereedschappen en accessoires waaronder bandendemontagesleutels, nylon drukrollen voor de hulparm en een beschermplaat voor de wieldrukker. Omdat het hierbij gaat om veel equipment op een relatief klein oppervlak, dient er sprake te zijn van efficiënt ruimtegebruik, zodat ook de (de)montage en het balanceren van de band kan plaatsvinden in de bus.

Uiteraard zijn er wezenlijke verschillen tussen de bandenservice bij personenauto’s en die bij vrachtauto. Voor de garagehouder is het dan ook de vraag of er geïnvesteerd moet worden in apparatuur voor alleen personenauto’s of ook in apparatuur voor vrachtauto’s die uiteraard van een ander kaliber is en aan heel andere eisen dient te voldoen.

Veiligheid
In principe is een mobiele bandenwisselaar veilig, door alle vergrendelingsmechanismen en doordat de draaiende onderdelen zijn afgeschermd. Alle bedieningselementen zijn bovendien zo ontworpen dat de gebruiker ‘automatisch’ voldoende afstand bewaart tot potentieel gevaarlijke onderdelen. Een (menselijke) fout zit echter in een klein hoekje, en één daarvan is het breken van de hiel met een nog opgepompte band doordat de monteur niet het geduld heeft te wachten tot de band volledig is leeggelopen. Deze kan dan uit elkaar klappen met alle risico’s van dien voor de monteur en zijn directe omgeving, en voor de apparatuur.

WISSEL BIJ PERSONENAUTO’S

Bij personenauto’s wordt onderscheid gemaakt tussen het verlenen van ondersteuning bij pechgevallen (‘depannage’) − doorgaans gaat het daarbij om het verwisselen van slechts een enkele band − en de bandenwissel op verplaatsing. In dat geval gaat het om werkzaamheden aan diverse voertuigen.

Een voorbeeld van een dergelijke activiteit is het op locatie omschakelen van zomer- naar winterbanden of vice versa. Een dergelijke optie is bijvoorbeeld interessant voor bedrijven met een omvangrijk wagenpark: de werknemer hoeft niet met zijn leaseauto naar de specialist, de specialist komt naar de werknemer toe.

Elektrificatie

In de bestelwagen dienen steeds minimaal vier machines aanwezig te zijn om de werkzaamheden ter plaatse te kunnen uitvoeren: de bandenwisselaar zelf, een wielbalansapparaat, een compressor en een stroomgroep. Dat brengt de volgende problemen met zich mee:

• kans dat het maximale laadgewicht van de bus wordt overschreden;
• er is nauwelijks ruimte om banden mee te nemen en/of om vrij te werken doordat de machines nagenoeg de gehele laadruimte beslaan;
• geluidsoverlast: een permanent draaiende stroomgroep en compressor veroorzaken een ‘hels’ kabaal in de metalen ruimte van de bestelwagen; gehoorbescherming is dan geen overbodige luxe.

Het alternatief is overschakelen op elektrisch aangedreven apparatuur. Niet alleen is dit de oplossing voor de drie hierboven genoemde problemen − het gewicht is slechts de helft, het ruimtebeslag een derde en de geluidsoverlast nagenoeg nul − een dergelijk systeem maakt het ook mogelijk te werken in lage-emissiezones of zelfs in ondergrondse parkeergarages, iets wat met een stroomgroep gevoed door een thermische verbrandingsmotor niet mogelijk en/of niet toegestaan is in verband met de (te) hoge emissiewaarden.

Beschadigingspreventie

Het kritieke moment tijdens het bandenwisselproces is onmiskenbaar de montage van de nieuwe band. Wanneer die verkeerd of geforceerd om de velg wordt gelegd, kan de bandhiel beschadigd raken − met name in de stugge hiel van een run-flat tyre (RFT) kunnen haarscheurtjes ontstaan die wanneer die groter worden tot serieuze problemen leiden – of kan dit beschadigingen op de velg en/of het gelakte wiel veroorzaken. De kans dat het een tevreden klant is die het pand verlaat is dan verwaarloosbaar.

Het kritieke moment tijdens het bandenwisselproces is onmiskenbaar de montage van de nieuwe band

Om dergelijke beschadigingen te voorkomen is ook de mobiele wisselapparatuur gaandeweg voorzien van uiteenlopende beveiligingstools, waaronder:

• een kunststof bescherming op de afdrukhiel;
• een montage-arm die zodanig is geconstrueerd dat deze zo minimaal mogelijk vervormt/beweegt;
• het gebruik van zelfcentrerende opspanklauwen teneinde het wiel snel en nauwkeurig op de afdruktafel te kunnen bevestigen;
• het gebruik van een tilschijf waarmee de band eenvoudig te verwijderen is.

WISSEL BIJ VRACHTAUTO’S

Bij vrachtauto’s is er veel vaker sprake van depannage dan van bandenwissel op verplaatsing. Dat laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een transporteur in één keer overstapt op een ander bandenmerk.

De mobiele bandenwisselaars voor vrachtauto’s zijn noodzakelijkerwijs veel robuuster en krachtiger dan die voor personenauto’s, en zijn zo geconstrueerd dat er ook banden van bussen en landbouwvoertuigen mee kunnen worden verwisseld, zowel met als zonder tube. 

Logistiek

In logistiek opzicht zijn er twee opties:

• er wordt gewerkt met een servicetruck met voldoende capaciteit om een klassieke truckbandenmachine te herbergen zoals die ook in de bandengarage zelf staat opgesteld, dus inclusief stroomgenerator en compressor;
• er wordt gewerkt met een zogeheten servicebus. Hiervoor zijn speciale bandenmachines ontwikkeld die zich langs de zij- of achterdeur van de bestelwagen hydraulisch naar buiten uitvouwen; in dichtgevouwen toestand vormen ze een vrij compact geheel.

Balanceren

Het balanceren van het vrachtwagenband met een balanceerapparaat is tijdens een verplaatsing geen optie. In dat geval wordt gewerkt met sachets met daarin een zogeheten balanceeroplossing die in de band worden aangebracht. Dat is niet zonder risico, en het is dan ook zaak ervoor te zorgen dat voor het vullen van de band droge lucht wordt gebruikt, omdat het poeder anders klontert en zich ophoopt waardoor de chauffeur van doen krijgt met trillingen waarop hij/zij niet echt zit te wachten.

ANTICIPEREN

De bandenmarkt is volop in beweging, en dan met name die van personenauto’s; afmetingen en gewicht nemen nog altijd gestaag toe. Dit vraagt om steeds krachtiger mobiele wisselapparatuur zodat de monteur ook op locatie snel en veilig kan werken.

Betrekkelijk nieuw is het feit dat duurzaamheid bij de ontwikkeling van een nieuw toestel een van de prioriteiten is geworden. Relevante componenten als schakelaars, kleppen of cilinders worden vooraf dan ook uitvoerig getest, zodat ze tot 100.000 cycli kunnen meegaan.

Kortom: bandenwisselaars moeten berekend zijn op en voldoen aan steeds strengere criteria inclusief de veeleisendheid van de toekomstige klant. Achterover leunen is er derhalve voor de fabrikanten van mobiele bandenwisselaars voorlopig nog niet bij, maar ook de garagehouder zelf zal alert dienen te blijven en tijdig moeten anticiperen.

Met medewerking van Snap-on Tools, TAE en Würth