Een diverse energietransitie dé sleutel tot duurzaam transport
Een flexibele energiemix voorkomt stagnatie in de mobiliteitstransitie
De transitie naar een klimaatneutraal transportsysteem vereist een brede energiemix waarin verschillende technologieën complementair worden ingezet. Hoewel elektrificatie een sleutelrol speelt, zijn aanvullende koolstofarme en hernieuwbare brandstoffen essentieel om de doelstellingen voor CO2-reductie te behalen. Vooral in sectoren zoals de luchtvaart, de maritieme sector en het langeafstandstransport, waar elektrificatie minder evident is, vormen geavanceerde biobrandstoffen en synthetische e-fuels een cruciaal alternatief.
Een brede energiemix voor duurzaam transport
De inzet van hernieuwbare energiebronnen is niet alleen van belang voor personenvervoer, maar ook voor de bredere logistieke sector, die cruciaal is voor de economische stabiliteit en bevoorrading van bedrijven en consumenten.
Vooral in segmenten zoals de luchtvaart, de maritieme sector en het langeafstandstransport, waar elektrificatie minder evident is vanwege de vereiste energieopslag en operationele beperkingen, vormen geavanceerde biobrandstoffen en synthetische e-fuels een cruciaal alternatief. Deze sectoren kunnen niet enkel steunen op batterij-elektrische technologie of waterstof, aangezien de energiedichtheid en de infrastructuurvereisten van deze oplossingen momenteel nog niet voldoen aan de praktische behoeften van grootschalig commercieel gebruik.
Daarom is het essentieel om beleidsmatig in te zetten op innovatie en investeringen in deze koolstofarme en hernieuwbare brandstoffen. Door samenwerking tussen overheden, industrieën en onderzoeksinstellingen te stimuleren, kan een evenwichtige energiemix worden gecreëerd die de transitie naar duurzame mobiliteit versnelt zonder de bestaande transportinfrastructuur abrupt te verstoren.
Het belang van technologieneutraliteit
Een effectieve en snelle vergroening van transport vereist een beleidskader dat technologieneutraliteit als uitgangspunt neemt. Dit betekent dat alle koolstofarme en hernieuwbare energieoplossingen – van elektrische aandrijvingen tot vloeibare hernieuwbare brandstoffen – de kans krijgen om bij te dragen aan emissiereductie.
Een gediversifieerde energiemix biedt verschillende voordelen:
- Versnelde decarbonisatie: alle voertuigtypen, inclusief thermische wagens, worden betrokken bij de energietransitie.;
- Consumentenvrijheid: gebruikers behouden de keuze tussen verschillende duurzame energieoplossingen;
- Energiezekerheid: afhankelijkheid van één technologie of grondstof wordt vermeden;
- Flexibiliteit in toepassingen: diverse technologieën spelen in op de specifieke behoeften van verschillende transportsectoren;
- Sociale en economische toegankelijkheid: een evenwichtige overgang voorkomt abrupte en kostbare transformaties voor consumenten en bedrijven.
Een technologieneutraal beleid biedt de beste garantie op een haalbare en betaalbare mobiliteitstransitie
De rol van hernieuwbare brandstoffen
België telt ongeveer zes miljoen voertuigen, waarvan een groot deel op conventionele brandstoffen rijdt. Niet iedereen kan op korte termijn overstappen naar een elektrische wagen door financiële of infrastructurele beperkingen. Daarom is het essentieel om bestaande voertuigen duurzamer te maken door het gebruik van hernieuwbare vloeibare brandstoffen zoals Hydrotreated Vegetable Oil (HVO) en synthetische e-fuels.
Geavanceerde biobrandstoffen worden geproduceerd uit niet-eetbare planten, organisch afval of restproducten zoals gebruikte frituurolie en dierlijke vetten. E-fuels worden dan weer synthetisch vervaardigd uit groene waterstof en afgevangen CO2, waardoor ze klimaatneutraal kunnen zijn. Een belangrijk voordeel van deze brandstoffen is hun compatibiliteit met bestaande verbrandingsmotoren en distributienetwerken, wat hen een praktische en onmiddellijke oplossing maakt in de overgang naar duurzame mobiliteit.
Volgens de herziening van de Europese Renewable Energy Directive (RED III) moet tegen 2030 ten minste 29% van de transportbrandstoffen uit hernieuwbare bronnen afkomstig zijn. Dit bevestigt de cruciale rol van duurzame vloeibare brandstoffen in de energietransitie en onderstreept de noodzaak om actief te investeren in hun ontwikkeling en implementatie.
Een flexibele energiemix maakt duurzame mobiliteit haalbaar voor álle transportsectoren
Een levenscyclusbenadering voor CO2-meting
De huidige Europese regelgeving voor voertuigemissies is voornamelijk gebaseerd op de CO2-uitstoot aan de uitlaat. Deze benadering negeert de emissies die gepaard gaan met de productie, distributie en recyclage van energie en voertuigen. Een volledige levenscyclusanalyse (LCA) biedt een accurater beeld van de werkelijke impact van verschillende aandrijftechnologieën.
Onderzoek toont aan dat voertuigen op HVO of e-fuels soms een lagere CO2-voetafdruk hebben dan elektrische wagens, afhankelijk van de herkomst van de elektriciteit. Dit illustreert de noodzaak om beleidsmaatregelen te baseren op een holistische en wetenschappelijk onderbouwde benadering in plaats van louter uitlaatemissies in rekening te brengen.
Toekomstperspectieven en beleidsaanbevelingen
Om de vergroening van het transport effectief, snel en maatschappelijk aanvaardbaar te maken, zijn er verschillende beleidsmaatregelen nodig. Het is van cruciaal belang om alle CO2-reducerende technologieën te bevorderen op basis van een levenscyclusanalyse, zodat de werkelijke impact van verschillende energiebronnen correct wordt ingeschat.
Daarnaast moet de toelating van CO2-neutrale brandstoffen voor nieuwe verbrandingsmotoren na 2035 mogelijk blijven als een waardevolle aanvulling op elektrificatie. Een breed en divers energiebeleid is noodzakelijk om de continuïteit van de energievoorziening te waarborgen en afhankelijkheid van één technologie te vermijden.
Bovendien moet de infrastructuur van servicestations geoptimaliseerd worden door een brede waaier aan energievormen beschikbaar te stellen en te investeren in een robuuste elektriciteitsinfrastructuur die onder andere snelladers ondersteunt. Alleen door een geïntegreerde en technologieneutrale aanpak kan de transitie naar duurzame mobiliteit succesvol en haalbaar worden gerealiseerd.
De noodzaak van een divers energiebeleid
De transportsector speelt een cruciale rol in de energietransitie. Een exclusieve focus op elektrificatie kan onvoldoende zijn om alle uitdagingen op te vangen. Door een diverse energiemix te omarmen waarin hernieuwbare vloeibare brandstoffen een volwaardige rol spelen, kan de sector efficiënter en pragmatischer bijdragen aan de Europese klimaatdoelstellingen.
De toekomst van duurzaam transport ligt in complementariteit: een geïntegreerde benadering waarbij elektrificatie, biobrandstoffen en synthetische brandstoffen elkaar versterken om een efficiënte en realistische transitie naar net-zerotransport te realiseren.
Gebaseerd op het visierapport, uitgegeven door Energia
